内と外ーQuan niệm về "người" và "ta" của người Nhật

-nbca-

dreamin' of ..
Copy nội dung bài về đây để tiện "chia phần" nhé. Chủ đề này cũng hay và "thực dụng" nên cả hanh80, jindo và mình cùng tham gia nhé. Lần này nhường em út jindo chọn phần trước :D

日本語における内と外

内と外をなぜ、強く区別するか?

西欧人は内と外をそれほど、きびしく区別しない。言わば実線ではなくて点線で区別する。個が強いので、内の者でさえ、容易に他人の個の中に踏み込めない。したがって、外と内をそれほど明確に分ける必要がなく、その境界は、点線で隔てられているに過ぎない。 

日本人は個が弱い。個は実線ではなく、点線で囲まれた存在だ。容易に内の者は他人の個の中に入り込める。家族の者、クラブの仲間、会社の仲間などは、驚くほど仲間の△△△△△△を知っている。外の者が、個に入り込むのを防ぐには、内を実線で強固に固めるしかない。こうして日本人は、外に対して内を強く防壁で固めるようになった。 

「こんにちは」「こんばんは」は、□向けの言葉  家族

「こんにちは」「こんばんは」は、他人(out-group)に使う挨拶、 □ 向けの言葉である。自分と同じ集団に属している人(家族の間や職場の人=in-group)には使わない傾向にある。特に家族には使わない。
 たとえば、日曜日に寝坊して、昼の1時に起きた時、父や母になんと挨拶するか?「こんにちは」とはいわない。「ああ、よく寝た!」とか「今、何時(実は知っている)?」とかの他の語句を用いる。

「こんにちは」「こんばんは」は、それほど丁寧な言葉でない 

「こんにちは」「こんばんは」は、客が店員にいうことはできるが、丁寧な印象を与えないので、店員は客に言えない。「△△△△△△△△」などと言う。「おはようございます」はいえる。 

「こんにちは」「こんばんは」のかわりに、目上の人には「いい天気ですね」「暑いですね」などのような天候やその他の話題を挨拶がわりに用いることが多い。

夜の「おはようございます」は、内意識の醸成のため 

「おはようございます」は、他人にも家族にも用いることができる。また「こんにちは」「こんばんは」ほどぶっきらぼうな感じを与えないので、目上にも用いることができる。

芸能人やマスコミ関係者が夜出会っても、「おはようございます」と挨拶しあうのは、内意識を作り出すためもあろう。「こんばんは」だと他人に使う言葉であるので、ぶっきらぼうで、□□行儀に聞こえる。

このように、日本語には、話す相手が身内(in-group)か他人(out-group)かによって、また、相手が自分より上か下かによって、言葉を使い分ける度合いが西欧語に比べてはるかに強い。日本語が人間関係語だといわれる所以である。

さようなら   

「さようなら」も、中立的な(=誰にでも使える)言葉でなく、人間関係により使い分けられる。「さようなら」は、「こんにちは」、「こんばんは」と同様、家族の間やその他のin-groupでは、用いない。もし、用いたら、二度と会わないことを意味する。たとえば、娘が父に「お父さん、さようなら」といったら、それは家出(や自殺)か結婚で家を出ていくかといったような、重大な意味を暗示する。「お父さん、さようなら。お世話になりました」といったら、決定的である。

職場では、「さようなら」の代わりに、上司には「失礼します」、同僚、目下には「お先に」を使う。それに対して、上司からは「△□□△△」、同僚、目下からは「お疲れ様でした」「ご苦労さまでした」「お気を付けて」などの言葉が帰ってくる。

このように、「さようなら」は、①in-groupに用いてはならない、②目上に用いてはならない、のである。「こんにちは」、「こんばん」も、「さようなら」ほど強くはないが、同様の規則を有する。

日本語辞典の作成を 

「さようなら」、「こんにちは」、「こんばんは」は、身内同士では使わないのは、日本人には自明のことである。また、目上の者にも避ける傾向にある。

しかし、これらのこういった使用法について説明した辞典はまだない。日本にあるのは、日本人用の国語辞典であり、外国人も対象とした日本語辞典はまだない。日本語辞典の作成は日本語の国際化のために、急務であろう。たとえば、「あなた」の項には、①できるだけ使わない。②とくに、目上には決して使わない、などの注意が必要であろう。

「国語」と「日本語」

English (英語)は、日本人が習おうと、アメリカ人が習おうとEnglish (英語)である。しかし、「国語」は日本人が習うもので、「日本語」は外国人が習うものである。このように、日本では、同じ日本語を習っても、習う者が内の者である日本人か外の者である外国人かによって、「国語」と「日本語」というふうに語彙を使い分けている。

漢字圏では、このような使い分けをする傾向にあるようだ。中国では、「語文」と「中国語」、台湾では「国語」と「華語」、韓国では「国語」と「韓国語」という風に、区別している。

氏名のカタカナ書き  

日本語を習う西洋人などにとって、不愉快なことの一つは自分の姓名をカタカナで記さねばならないことである。せっかくひらがなや漢字を習っても、自分の名前は素っ気ないカタカナで記さねばならないのだ。氏名の書き方においても、日本語は内と外の区別を厳然としている。

なお、漢字で氏名を記す中国人、韓国人は、日本人にとって、外国人ではなく、半日本人である。西洋人に対してのようなお客様扱いをしないのも、文化や歴史を共有する他に、このこともあずかっているであろう。

「いってらっしゃい」 

家を出るときは、家族に対して「行ってまいります」という。「さようなら」と言ってはならない。家に残るほうは「行ってらっしゃい」と言う。家に帰った時には「ただいま」と言い、家族は「お帰りなさい」と迎える。日本語では、これらは決まった挨拶である。この挨拶は、職場や近所に住んでいる人など同一集団に属していると考えられる場合に行われる。

「いただきます」「ごちそうさま」と同様、「行ってまいります」「行ってらっしゃい」、「ただいま」「お帰りなさい」は、日本語特有の決まり文句(set phrase)で、他の言語にはあまり見られない現象である。このような決まり文句があるのは、日本が□□△社会であり、人と同じことをしていると安心できる社会であるからであろう。日本人が英語などの挨拶が下手なのも、決まり文句しかふだんから使っていないからであろう。

「ああ、あれですか」 

「あれ」は、物理的に話し手からも聞き手からも遠いものを指す他に、話し手と聞き手が□□する話題について話すときに用いられる。「あれ」は、話し手と聞き手の□□する知識の量に比例して、多く用いられる内社会(同僚や家族の間)用の言葉だ。たとえば、結婚生活の長い夫婦は、「あれ、もってきて」「あれにしよう」などと言って、「あれ」を多発してもお互いに了解しあう。

また、「先週マレーシアへ行ってきたよ」というせりふに対し、マレーシアへ行ったことがあれば、「あそこは、果物がおいしくて、安いでしょう」と「あそこ」を使い、行ったことがなければ、「そこは、なにがおいしいですか」と「そこ」を使う。

このように、日本語では「あれ」と「それ」のような代名詞にも、内と外の区別をする働きをもたせている。

「先日はごちそうさまでした」

日本人は前回受けた好意に、礼をのべる習慣がある。これは、自分が相手と同じ経験を共有したことを□□する儀式で、内意識・仲間意識を醸成するのに役立つ。日本人が食事を共にすることを大事に思う背景には、経験の共有による内意識の醸成ということがある。たとえ、好意を受けなくても、前回の出会いに対しては、「先日は失礼しました」と挨拶したほうがよい。

なぜ同じものを注文する?

初めてのデートで食事を共にするときは、相手に合わせて同じものを注文した方がよい。

違うものを食べるより、同じものを食べたことのほうが、内意識が強く働くからである。デートも回を重ね、次第に他のことでも共通項が多くなるにつれ、相手と違うことをやり始めるのがよい。レストランで家族が別々のものを注文するのは、おたがいがすでに気心がわかっているからである。

プレゼントをなぜその場であけないの?

日本人が、プレゼントをもらった場合、その場ですぐあけないのは、あとでお礼を言う習慣があるからである。あとから、そのことに言及したほうが、人間関係をさらに深めることができるのだ

このように、日本人が論理よりも人間関係をいかに大事にするかは、言葉の上からも実証することができる。日本社会が人間関係社会であるといわれる所以である。

他人なのに「お姉さん!」 

自分の家族でない人を指すときにも、「おじいさん」「おばあさん」「おじさん」「おばさん」「おにいさん」「おねえさん」などの親族名称(kinship term)を用いることがある。親族名称を用いると、親しみやなれなれしさを表し、仲間意識を作り出すのに役立つ。

レストランなどで働く若い女性を「お姉さん」と呼ぶのはこのためである。あまりにもなれなれしく感じて、これを好まない女性も多い。(自分より年下の他人に「お姉さん=Elder sister!」と呼ぶ場面が小説などに出てきたら、外国人の日本語学習者はこの場面をただちに理解できるであろうか。また母親が子供に、「おにいちゃん(Big brother)!」と日本では呼び掛けるのはごく普通である。このような場面における人間関係を説明した日本語辞典の作成が望まれる。)

なぜスナックの「ママ」なの?

スナックの女主人を「ママ」とよぶのは、ママとよぶことによって、□□家族関係をつくり、一日のきびしい勤務から解放されて、母親に対するように甘えたいからであろう。スナックの男主人は「パパ」とよばれず「マスター」とよばれる。客には男性が多いからであろう。

妙齢の女性が他人を「パパ」とよんだ場合は、いわゆる二号の関係にあることを示唆しているといえよう。

国会議員をなぜ「おじさん」といってはいけないの?

議員、医者、弁護士、教師など人の尊敬を受ける職業の人には、このような家族名称は用いないで、「先生」という敬称を用いる。親族名称はあまりにも△△△△しく感じられて、尊敬の念が薄いからである。 

駅のアナウンスは「お忘れ物のないように」などと、なぜばか親切なの?

日本人は、自分の集団に属する者に対しては、できるだけの親切と配慮をすべきであると考える。駅員が、乗客に対して、「お忘れ物のないように」「足元にご注意ください」「ゆれますからご注意願います」「白線の内までお下がりください」などと、いらだつほどばか親切なのは、乗客が一時的にせよ、客、つまり内の人間であるからである。

なお、「白線の内まで」は英語になおせば、behind the white lineである。しかし日本語では、「うしろ」ではなくて「内」である。ここでも日本人が内をたいせつにしていることがわかる。

お客さんとは一時的な内の人間

「お客さん」は一時的な内の人間であり、通常は親切かつ寛大な扱いを受ける。飛行機の乗客は、日本人スチュワデス(flight attendant)から、最上のもてなしをうけることを期待する。なぜならば自分は最上の「お客様」であるからである。

ところが、アメリカでは、passengerはguestではない。それゆえ特別の扱いはされない。どちらかといえば、flight attendantの方が地位が上で、彼女らが先生やお巡りさんのようにpassengerを指図したり、注意を与えたりする。passengerはflight attendantにお世辞を言ったり、降りる際には自分のほうから"Thank you. It was a good flight."とお礼を言ったりする。なお、passengerには「□□まとい(つまり、邪魔者)」の意味がある。

アメリカへ行って、日本人が不愉快に感じる原因の一つは、店員からお客様扱いされないからである。アメリカ以外でも、売る方が地位が高い場合が多い。

日本では、「士農工商」の名残があるからであろうか、たとえばダイエーやイトーヨ-カドーの社長が買い物客にぺこぺこ頭を下げても、不思議がられないが、中国や韓国、欧米では、このような光景は見られない。

お客様は、よその家の冷蔵庫をあけたらだめ 

お客様は、一時的には内の人間であり、上座をあてがわれ、大切にされる。しかし、本質的には内の人間ではないので、よその家の冷蔵庫をあけたり、食後の後片付けをしたりすることは期待されない。日本で冷蔵庫をあけたり、食後の後片付けをしたりするのは、親戚か身内同然の人で、そこまでいくと、お客様でなくなる。

しかし、アメリカでは、ホームステイの学生はかなり気軽によその家の冷蔵庫をあける。また、△△△△△△を期待される。日本人のホームステイの学生が、なにも要求せずなにも手伝わず、あとで不評をかったりすることがあるのはお客様意識でいくからであろう。アメリカではホストファミリーは、ホームステイの学生が家族の一員として、インフォーマルにふるまうことを期待する。

西洋人はお客様 

日本では、西洋人は、お客さんとして特別扱いを受ける。まるでカタカナのようである。特別扱いをされなくなれば、その集団の一員となる訳であるが、そのためには長い期間を要する。

おトイレ 

カタカナ外来語には、「お」をつけない。「おテレビ」「おブランディー」といわないのは、これらがカタカナ外来語であって、正規の日本語でないからである。カタカナ外来語が日本語の仲間として扱われるためには、実にに長い期間を要する。「おトイレ」「おタバコ」「おビール」などは、長い長い期間をへて、やっと「お」をつけることを許されたのである。(「おトイレ」を外来語とは知らない幼児は、「音入れ」と解釈したりする)。

このように、日本語では、内の仲間にいれてもらうためには、長期間を要する。カタカナは日本語の□□性の一例証である。

たとえ、「お」をつけることが許されても、カタカナである限り、あくまでも正規の日本語としては扱ってもらえない。「タバコ」が「煙草」あるいは「たばこ」と書かれるには、実に何百年も要した。西洋人が、何十年住んでいようと、外国人扱いされるのは、名前がカタカナということもある。中国人、韓国・朝鮮人が、当初から特別扱いされないのは、文化、顔形の類似性の他に、名前が漢字であることにも一因がある。
 
「社長はおりません」 

日本人は自己を集団と□□化する。したがって、会社の受付けの女性は、訪問客(他の集団を代表するひと)に向かって話す時は、社長などの上司についても、敬語ではなくて、自分のことを話すときと同じように、謙譲語を用いる。つまり、「社長さん」という敬語ではなく「社長」、「いらっしゃいません」という敬語ではなく「おりません」という自分を卑しめる謙譲語を用いる。韓国などでは、日本ほど自己を集団と一体化しないので、このような場合、すべて敬語を使って「社長さんはいらっしゃいません」という。

家庭で子供がよその人に対して、「お父さんはいません」と言ったりすると、「父はいません」といいなさいと、たしなめられるのは、「お父さん」が敬語であるので、内の人同士の言葉であるからである。外の人に対しては、父と自分を一体化して、「お父さん」と「さん」付けにするのではなくて、「父」と呼び付けにするのが正しいとされる。このように、日本では、小さいうちから、相手が内のひとか外の人かを区別し、それに応じた言葉を用いるように訓練なされる。

「失礼しました」と「ごめんなさい」

「ごめんなさい」は、親しい間、内々の間で用いられる。成人においては、親しい場合でも目上に用いないのが普通である。 改まった場合や他人には、「失礼しました」が用いられる。

「すみません」は、「ごめんなさい」と「失礼しました」の中間にあたり、内にも外にも用いられる。

これら三者の区別は、若い人の間では、次第にゆるやかになっていくようである。

「かど」と「すみ」=corner

「かど」と「すみ」は、共にcornerで表されるが、「かど」とは、cornerを外から見た時に、「すみ」は内側から見たときに用いる。

「しょうべん」と「おしっこ」

「しょうべん」を野外での用足しに、「おしっこ」を屋内での用足しにと使い分けている子供がいる。そう言えば、「立ちしょうべん」とはいうが、「立ちおしっこ」とはいわない)。また「うんこ」を野原でするときは、「野ぐそ」と別の言葉を使う。

cf.「めし」と「食事」、「みっちゃん」と「みちこさん」、「ビール」と「おビール」、「お父さん」と「父」、「今日(大和言葉)」と「本日(漢語)」

「行く?」と「行きますか?」

Do you go?は、日本語では、①「行く?」あるいは②「行きますか?」と訳される。①の場合には、相手が内の者であることがわかる。②の場合には、相手は外のものである。 「行く?」は、外の目下の者(たとえば、よそのこども)にも使うが、これは相手を内の者扱いしているわけである。「行きますか?」は、内の目上の者(たとえば、職場の上司)にも使うが、これは相手をお客様(外の人であるような内の人)扱いすることによって、敬意を表している訳である。

このように、日本語では、相手が、内の者か外の者か、また目上か目下かによって、言葉使いを変えるのを特色とする。逆に、言えば、日本人は人とあったら、まず相手が内の者か外の者かを瞬時に判断することを日々訓練させられているわけである。日本語が□□□□語だといわれる所以である。

よそ 

「よそ」とは、自分の集団とは関係のないことを強く意識した言葉である。「よそ者」とは、単なる他人ではなくて、自分の集団とは関係のない他人である。「よそいき」を着ると、心がときめくのは、自分の集団とは関係のない他人のところへいくからであろう。「あいつ近頃、よそよそしいな」と言った場合には、あいつが、こちらのではなく、よその集団に属しているかのように振る舞っていることを非難しているのである。

日本人は、内での行動と外での行動を大きく使い分けすぎるようである。「旅の恥はかきすて」という言葉がそれをよく表している。電車の中で、知り合いには、にこにこと席を譲ったり荷物をもって上げたりするが、赤の他人は無視したり、敵意をあらわにする。また、自分の家の回りはきれいにするが、よそでは知らんぷりである。
 
Sửa lần cuối:

hanh80

New Member
Hôm nay đang rảnh nên mình xin phép chọn đoạn cuối..từ 「社長はおりません」 đến hết bàii nhé!
 

hanh80

New Member
Mạn phép jindo và nbca mình đăng trước bài dịch tít cuối đây.

「社長はおりません」 ( Shacho orimasen )
Người nhật thường đặt bản thân mình vào tập thể. Do vậy, người phụ nữ làm vị trí tiếp tân ở công ty khi nói chuyện với khách viếng thăm (người đại điện cho một công ty khác) về giám đốc hay cấp trên của mình thì họ không dùng kính ngữ mà họ dùng khiêm nhường ngữ giống như khi nói chuyện về bản thân mình. Có nghĩa là họ dùng hình thức khiêm nhường ngữ, hạ thấp bản thân xuống, không dùng kính ngữ để gọi sếp mình là 「社長さん」(Shacho san)mà gọi 「社長」(Shacho) và không dùng kính ngữ 「いらっしゃいま せん」(Irasshaimasen)mà dùng「おりません」(Orimasen). Nhưng, ở Hàn quốc thì lại khác nghe nói họ không đặt bản thân mình là một thể thống nhất với tập thể cho nên trong trường hợp như thế này thì họ sử dụng tất cả đều là kính ngữ「社長さんはいらっしゃいません」( Shacho ha irasshaimasen)
.

Ở trong gia đình, sở dĩ khi con cái nói chuyện với người ngoài, nói là「お父さんはいません」(Otosan ha imasen) thì sẽ bị cha mẹ nhắc nhở là phải nói 「父はいません」(Chichiha imasen) là vì 「お父さ ん」(Otosan) là kính ngữ cho nên đó là ngôn ngữ của người trong nhà. Còn đối với người ngoài, vì bố với con là người một nhà nên không cần phải thêm「さん」(san)vào chữ 「お父さん」(Otosan), mà gọi 「父」(Chichi) là đúng nhất. Như vậy, ở Nhật, từ một gia đình nhỏ đã được dạy dỗ, sự phân biệt người đối điện với mình là người trong nhà hay người ngoài để có cách nói dùng từ sao cho phù hợp với từng dạng người.

「失礼しました」と「ごめんなさい」( Shitsureishimasu và Gomennasai)
「ごめんなさい」được sử dụng cho bạn bè, đồng nghiệp và những người thân quen. Đối với người

trưởng thành, cho dù là thân quen đến mức độ nào đi chăng nữa thì cũng không được dùng với người trên. Và 「失礼しました」( Shitsureishimasu) được dùng trong những trường hợp là một hình thức câu nệ hay đối với người ngoài.
「すみません」(Sumimasen)nằm giữa 「ごめんなさい」(Gomennasai)và「失礼しました」(Shitsureishimasu)
được dùng cho cả người thân lẫn người ngoài.
Đối với giới trẻ thì sự phân biệt ba cách nói này đối với người thứ 3 dần dần có vẻ trở nên dễ dãi. 

「かど」と「すみ」=corner (kado và sumi)
「かど」(Kado)và「すみ」(Sumi)đều có nghĩa là corner (góc) nhưng, 「かど」(kado)sử dụng khi nhìn từ góc độ bên ngoài, còn 「すみ」(Sumi)thì được dùng nhìn từ góc độ bên trong.

「しょうべん」と「おしっこ」(Shouben và Oshikko)
Có đứa trẻ nó phân biệt cách sử dụng của 2 từ này là : từ 「しょうべん」(Shouben) dùng khi ta đi tiểu tiện ở bên ngoài, còn 「おしっこ」(Oshikko) dùng khi đi tiểu tiện ở trong nhà. Nói như thế thì sẽ lại có cách nói là「立ちしょうべん」(Tachi shouben) nhưng sẽ không nói là「立ちおしっこ」( Tachi Oshikko). Hay khi đi đại tiện ở ngoài cánh đồng thì lại có cách dùng từ riêng là「野ぐそ」(Noguzo).
Tham khảo cf.「めしĂn cơm」(Meshi)と「食事Dùng bữa」(Shokuji)、「みっちゃん??」と「みちこさん??」、「ビールbeer」と「おビールbeer」、「お父さんBố」と「父Bố」、「今日Hôm nay(大和言葉từ cổ xưa)」と「本日Hôm nay(漢語tiếng hán)」

「行く?」と「行きますか?」(Iku? và Ikimasenka?)
Trong tiếng anh câu hỏi "Do you go?" được dịch sang tiếng nhật là ①「行く?」(Iku?)và ②「行きますか?」(Ikimasenka?). Nếu sử dụng câu ① ta có thể hiểu ngay được đối phương là người thân, quen. Còn nếu sử dụng câu số ② thì người đối diện sẽ là người ngoài (chẳng hạn như con cái của người ngoài). Câu hỏi 「行く?」(Iku?) được dùng cho cả người dưới, người bên ngoài nhưng, câu này cũng có nghĩa là đối tượng được đối xử như người trong nhà. Câu hỏi 「行きますか?」(Ikimasenka?) được dùng đối với người trên ( chẳng hạn như Cấp trên trong nơi làm việc) nhưng, tùy vào việc đối xử đối phương là khách hàng (người trong nhà cũng giống như người ngoài ) mà câu này có biểu hiện là sự kính trọng.
Như vậy, trong tiếng nhật, tùy vào việc đối phương là người ngoài hay người thân quen, hoặc là người trên hay người dưới mà có sự thay đổi cách sử dụng câu, từ. Ngược lại, nói thế có nghĩa là người nhật là người phải luyện tập hàng ngày việc phán đoán trong nháy mắt trước tiên đối phương là người trong hay người ngoài. Và là lý do nói tiếng nhật là ngôn ngữ □□□□ .

「よそ」(Yoso)
「よそ」(Yoso)là từ chỉ ý thức mạnh, chỉ sự không liên quan đến tập thể của mình. 「よそ者」(Yososha) không đơn giản chỉ là người ngoài mà còn là người không liên quan đến tập thể của mình. Và khi mặc một bộ quần áo đẹp việc ta cảm thấy hồi hộp có lẽ là do mình đến một nơi của người khác không liên quan đến tập thể của mình. Trong trường hợp nói là “ Người này dạo gần đây lạnh lùng quá ta.” thì có vẻ như là đang trách móc sự cư xử giống như là người này không phải ở đây mà là người thuộc 1 nhóm bên ngoài thì phải.

Đoạn cuối này hơi khó hiểu 1 chút!:saddd:
 

-nbca-

dreamin' of ..
Còn 1 tí xíu nữa...mai sẽ edit sau ah.[/I]

Nhân tiện, có nên gắn song song tiếng Nhật vào bài dịch không hanh80 nhỉ, tớ thấy như thế dễ theo dõi đối chiếu hơn. Và khi nào có một bài hoàn chỉnh rồi mình có thể tách riêng phần tiếng Việt ra sau.
 

kamikaze

Administrator
Đọc qua thì thấy không có vấn đề gì nên Hanh 80 tiếp cho hết đi nhé.
Lưu ý: Cách nói 社長さん thật ra là không đúng theo văn phạm/ văn phong truyền thống của Nhật. Vì bản thân từ 社長 đã là cách xưng hô lịch sự rồi. Thêm さん vào nữa là "lịch sự kép". Thế nhưng ngay cả người Nhật vẫn sử dụng theo kiểu 社長さま/部長さん ....có lẽ cách này sẽ dần dần được xã hội chấp nhận là "đúng".
 

-nbca-

dreamin' of ..
jindo mải chơi không dịch >-< coi như mất quyền lợi, nbca dịch từ đoạn trên xuống, hanh80 tiếp tục chia nốt khúc giữa nhé.

日本語における内と外
“Trong” và “ngoài” trong tiếng Nhật

内と外をなぜ、強く区別するか?
Tại sao phân biệt rõ rệt “trong” và “ngoài”?


西欧人は内と外をそれほど、きびしく区別しない。言わば実線ではなくて点線で区別する。個が強いので、内の者でさえ、容易に他人の個の中に踏み込めない。したがって、外と内をそれほど明確に分ける必要がなく、その境界は、点線で隔てられているに過ぎない。 
Người Tây Âu không phân biệt nghiêm ngặt “trong” và “ngoài” như thế. Có thể nói, ranh giới họ phân biệt “trong” và “ngoài” không phải bằng đường nét liền mà bằng đường nét đứt. Do tính cá nhân mạnh nên đến người trong nhóm này không thể bước vào nhóm người khác một cách dễ dàng. Do đó, việc phân chia chính xác “ngoài” và “trong” như thế là không cần thiết, ranh giới đó chỉ có thể chia tách bằng đường nét đứt.

日本人は個が弱い。個は実線ではなく、点線で囲まれた存在だ。容易に内の者は他人の個の中に入り込める。家族の者、クラブの仲間、会社の仲間などは、驚くほど仲間の△△△△△△を知っている。外の者が、個に入り込むのを防ぐには、内を実線で強固に固めるしかない。こうして日本人は、外に対して内を強く防壁で固めるようになった。 
Tính cá nhân của người Nhật yếu. Cá nhân tồn tại được bao quanh không phải bởi đường nét liền mà là đường nét đứt. Người trong nhóm này có thể bước vào trong nhóm người khác một cách dễ dàng. Chẳng hạn người trong gia đình, người cùng câu lạc bộ hay người cùng công ty biết … của người trong nhóm một cách đáng ngạc nhiên. Để ngăn chặn người ngoài xâm nhập, không có cách nào khác là phải thiết lập nội bộ vững chắc bằng đường nét liền. Do đó, người Nhật bằng bức tường bảo vệ mình kiên cố đã trở nên vững chắc đối với người ngoài.

「こんにちは」「こんばんは」は、□向けの言葉  家族
“Konnichiwa” (xin chào) và “konbanwa” (chào buổi tối) là từ chào hỏi tới người không thuộc gia đình mình


「こんにちは」「こんばんは」は、他人(out-group)に使う挨拶、 □ 向けの言葉である。自分と同じ集団に属している人(家族の間や職場の人=in-group)には使わない傾向にある。特に家族には使わない。
“konnichiwa” và “konbanwa” là từ ngữ chỉ lời chào hỏi sử dụng đối với người khác (ngoài nhóm). Hai từ này có khuynh hướng không được sử dụng đối với những người thân thích hay người cùng trong một nhóm (những người trong gia đình hay cùng làm việc = trong nhóm). Đặc biệt nó không được sử dụng trong gia đình.

たとえば、日曜日に寝坊して、昼の1時に起きた時、父や母になんと挨拶するか?「こんにちは」とはいわない。「ああ、よく寝た!」とか「今、何時(実は知っている)?」とかの他の語句を用いる。
Ví dụ, vào ngày chủ nhật bạn ngủ nướng đến một giờ chiều mới dậy, lúc đó bạn chào cha mẹ bạn thế nào? Không được nói “konnichiwa”, mà sử dụng cụm từ khác như là “aa, yoku neta” (a, con đã ngủ nhiều quá rồi!) hoặc “ima, nanji?” (bây giờ là mấy giờ rồi ạ? – thực tế là lúc đó biết là mấy giờ!).

「こんにちは」「こんばんは」は、それほど丁寧な言葉でない 
Nhưng “konnichiwa” và “konbanwa” không phải là từ lịch sự đến vậy


「こんにちは」「こんばんは」は、客が店員にいうことはできるが、丁寧な印象を与えないので、店員は客に言えない。「△△△△△△△△」などと言う。「おはようございます」はいえる。 
Trong khi khách hàng chào nhân viên cửa hàng “konnichiwa” hay “konbanwa”, thì ngược lại để tạo ấn tượng lễ độ, lịch sự thì nhân viên cửa hàng không thể chào như vậy với khách hàng. Họ sẽ nói là “….”. Nhưng cũng thể nói “ohayo gozaimasu” (chào buổi sáng).

「こんにちは」「こんばんは」のかわりに、目上の人には「いい天気ですね」「暑いですね」などのような天候やその他の話題を挨拶がわりに用いることが多い。
Thay bằng nói “konnichiwa” hay “konbanwa” thì để chào hỏi người bậc trên, nhiều trường hợp người ta sử dụng những từ chào hỏi lấy chủ đề khác hay chủ đề thời tiết, chẳng hạn “ii tenki desu ne” (trời hôm nay thật đẹp nhỉ) hay “atsui desu ne.” (hôm nay nóng thật quá nhỉ).

夜の「おはようございます」は、内意識の醸成のため 
Chào “ohayo gozaimasu” vào buổi tối là do đã được hình thành trong ý thức


「おはようございます」は、他人にも家族にも用いることができる。また「こんにちは」「こんばんは」ほどぶっきらぼうな感じを与えないので、目上にも用いることができる。
“Ohayo gozaimasu” (chào buổi sáng) là từ có thể dùng cả trong gia đình cũng như đối với người ngoài. Hơn nữa, vì không có cảm giác cộc lốc như là “konnichiwa” hay “konbanwa” nên nó cũng có thể sử dụng để chào người bề trên.

芸能人やマスコミ関係者が夜出会っても、「おはようございます」と挨拶しあうのは、内意識を作り出すためもあろう。「こんばんは」だと他人に使う言葉であるので、ぶっきらぼうで、□□行儀に聞こえる。
Giới nghệ sỹ hay người làm công việc liên quan đến nghệ thuật dù gặp nhau vào buổi tối họ vẫn chào nhau “ohayo gozaimasu” có lẽ là do nó đã được hình thành từ trong ý thức. Mà cũng bởi câu chào người khác là “konbanwa” nên có thể nghe thấy một cách cộc lộc trong nghi lễ …

このように、日本語には、話す相手が身内(in-group)か他人(out-group)かによって、また、相手が自分より上か下かによって、言葉を使い分ける度合いが西欧語に比べてはるかに強い。日本語が人間関係語だといわれる所以である。
Theo đó, trong tiếng Nhật, tùy theo đối phương nói chuyện là người trong nhóm hay ngoài nhóm, hơn nữa, tùy theo đối phương là bậc trên hay bậc dưới so với mình thì mức độ phân chia sử dụng từ ngữ so với ngôn ngữ Tây Âu là rõ rệt hơn rất nhiều. Lý do chính là tiếng Nhật được nói là ngôn ngữ về mối quan hệ của con người.

さようなら   
“sayounara” (tạm biệt)


「さようなら」も、中立的な(=誰にでも使える)言葉でなく、人間関係により使い分けられる。「さようなら」は、「こんにちは」、「こんばんは」と同様、家族の間やその他のin-groupでは、用いない。もし、用いたら、二度と会わないことを意味する。たとえば、娘が父に「お父さん、さようなら」といったら、それは家出(や自殺)か結婚で家を出ていくかといったような、重大な意味を暗示する。「お父さん、さようなら。お世話になりました」といったら、決定的である。
“Sayounara” cũng không phải là từ trung tính (có thể sử dụng đối với bất cứ ai), nó cũng được phân chia sử dụng theo mối quan hệ của con người. “Sayounara” cũng giống như “konnichiwa” và “konbanwa”, nó không được dùng giữa các thành viên trong gia đình hay trong một nhóm. Nếu nó được dùng thì có ý nghĩa rằng không thể gặp nhau lần thứ hai. Ví dụ, nếu con gái nói với bố rằng “obaasan, sayounara” (con tạm biệt bố) thì nó sẽ bao hàm ý nghĩa nặng nề như nói rằng sẽ rời bỏ nhà (hay tự sát) hoặc rời gia đình để kết hôn. Và khi nói “obaasan, sayounara. Osewa ni narimashita” (Tạm biệt bố. Cảm ơn bố đã nuôi dưỡng con đến ngày hôm nay.) thì nó sẽ ý nghĩa hàm ý trên sẽ mang tính quyết định.

職場では、「さようなら」の代わりに、上司には「失礼します」、同僚、目下には「お先に」を使う。それに対して、上司からは「△□□△△」、同僚、目下からは「お疲れ様でした」「ご苦労さまでした」「お気を付けて」などの言葉が帰ってくる。
Tại nơi làm việc, thay vì nói “sayounara” thì người ta sẽ nói “shitsurei shimasu” đối với người bề trên, và “osakini” đối với đồng nghiệp hay người bề dưới. Và đáp lại sẽ là các câu như “…” từ người cấp trên hay “otsuresama deshita”, “gokurousama deshita” hoặc “oki wo tsukete” từ người cấp dưới.

このように、「さようなら」は、①in-groupに用いてはならない、②目上に用いてはならない、のである。「こんにちは」、「こんばん」も、「さようなら」ほど強くはないが、同様の規則を有する。
Theo đó, “sayounara” không được dùng trong nhóm cũng như không được dùng với người thuộc bề trên. “Konnichiwa” và “konbanwa” không mang sắc thái mạnh như “sayounara” nhưng nó cũng có cùng quy tắc sử dụng.

日本語辞典の作成を 
Lập trong từ điển Nhật ngữ


「さようなら」、「こんにちは」、「こんばんは」は、身内同士では使わないのは、日本人には自明のことである。また、目上の者にも避ける傾向にある。
Việc không sử dụng “sayounara”, “konnichiwa” và “konbanwa” giữa những người thân thuộc đối với người Nhật thì điều đó thật rõ ràng. Ngoài ra, người ta cũng có khuynh hướng tránh sử dụng nó đối với người bề trên.

しかし、これらのこういった使用法について説明した辞典はまだない。日本にあるのは、日本人用の国語辞典であり、外国人も対象とした日本語辞典はまだない。日本語辞典の作成は日本語の国際化のために、急務であろう。たとえば、「あなた」の項には、①できるだけ使わない。②とくに、目上には決して使わない、などの注意が必要であろう。
Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có cuốn từ điển nào giải thích rõ ràng cách thức sử dụng các cụm từ đó như vậy. Ở Nhật Bản có từ điển quốc ngữ dùng cho người Nhật, nhưng chưa có từ điển tiếng Nhật dành cho đối tượng là người nước ngoài. Có lẽ cần khẩn trương đưa chúng vào từ điển tiếng Nhật nhằm mục đích quốc tế hóa tiếng Nhật. Ví dụ, trong cách dùng “anata” (bạn) cần có những chú ý như: 1, Không sử dụng trong khả năng có thể; 2, Đặc biệt, tuyệt đối không sử dụng với bề trên.

「国語」と「日本語」
“Quốc ngữ” và “tiếng Nhật”


English (英語)は、日本人が習おうと、アメリカ人が習おうとEnglish (英語)である。しかし、「国語」は日本人が習うもので、「日本語」は外国人が習うものである。このように、日本では、同じ日本語を習っても、習う者が内の者である日本人か外の者である外国人かによって、「国語」と「日本語」というふうに語彙を使い分けている。
English (tiếng Anh) đối với người Nhật hay người Mỹ sẽ học đều là English (tiếng Anh). Thế nhưng, tiếng Nhật sẽ là “kokugo” (Quốc ngữ) đối với người Nhật sẽ học tiếng Nhật, và là “nihongo” (tiếng Nhật) với người nước ngoài sẽ học. Theo đó, ở Nhật, cùng là học tiếng Nhật nhưng tùy thuộc vào người học là người Nhật – người trong nhóm, hay người nước ngoài – người ngoài nhóm thì người ta sẽ chia cách sử dụng từ vựng bằng từ “kokugo” hay “nihongo”.

漢字圏では、このような使い分けをする傾向にあるようだ。中国では、「語文」と「中国語」、台湾では「国語」と「華語」、韓国では「国語」と「韓国語」という風に、区別している。
Trong nhóm các nước sử dụng chữ Hán, dường như cũng có khuynh hướng phân chia sử dụng từ ngữ như vậy. Như ở Trung Quốc là “gobun” (Ngữ văn) và “chyukokugo” (tiếng Trung Quốc), tại Đài Loan là “kokugo” (Quốc ngữ) và “hanago” (Hán ngữ), tại Hàn Quốc là “kokugo” (Quốc ngữ) và “kankokugo” (tiếng Hàn Quốc).
 

-nbca-

dreamin' of ..
@hanh80: Vì là dịch Nhật-Việt nên mình nghĩ rằng những cụm từ tiếng Nhật muốn để lại trong bài dịch bạn có thể ghi thêm phần phiên âm và phần dịch (nếu có thể) để người đọc - có thể là người không biết tiếng Nhật vẫn có thể đọc và hiểu được.
 

kamikaze

Administrator
English (tiếng Anh) đối với người Nhật hay người Mỹ sẽ học đều là English (tiếng Anh). >>

"Tiếng Anh" (English) đối với người Nhật hay người Mỹ sẽ học đều là "Tiếng Anh" (English).

Nên ưu tiên tiếng Việt lên đầu vì dịch ra tiếng Việt. Dù tuần tự câu văn trong tiếng Nhật là "tiếng Anh" nằm trước.
 

hanh80

New Member
jindo mải chơi không dịch >-< coi như mất quyền lợi, nbca dịch từ đoạn trên xuống, hanh80 tiếp tục chia nốt khúc giữa nhé.
Ôi phần giữa, tiếp lại là của mình sao???? nếu thế sẽ cố gắng dịch sớm vậy!
 

-nbca-

dreamin' of ..
Ôi phần giữa, tiếp lại là của mình sao???? nếu thế sẽ cố gắng dịch sớm vậy!

Bảo chia ra mà dịch sao tham thế định ôm hết ah :D

Phần của hanh80 từ 駅のアナウンスは「お忘れ物のないように」などと、なぜばか親切なの? xuống nhé, cảm thấy ít quá thì tớ nhường thêm cho vài khúc ^_*
 

hanh80

New Member
Hic..thôi lỡ tay nên phần còn lại nhờ nbca tiếp sức nhé!

駅のアナウンスは「お忘れ物のないように」などと、なぜばか親切なの?
日本人は、自分の集団に属する者に対しては、できるだけの親切と配慮をすべきであると考える。駅員が、乗客に対して、「お忘れ物のないように」「足元にご注意ください」「ゆれますからご注意願います」「白線の内までお下がりください」などと、いらだつほどばか親切なのは、乗客が一時的にせよ、客、つまり内の人間であるからである。
なお、「白線の内まで」は英語になおせば、behind the white lineである。しかし日本語では、「うしろ」ではなくて「内」である。ここでも日本人が内をたいせつにしていることがわかる。
 
Tại sao nhà ga lại quá tử tế như thế?? Một kiểu thông báo của nhà Ga "Quý khách hãy kiểm tra hành lý trước khi xuống.".
Người nhật có quan điểm là cố gắng quan tâm, tử tế hết mình đối với những người trong cùng nhóm của mình. "Quý khách hãy kiểm tra hành lý trước khi xuống.", "Xin hãy chú ý bước chân.", "Tàu chạy rung nên xin hãy chú ý." hay " Xin hãy đứng phía trong vạch sơn màu trắng của sân ga."..vvv..sở dĩ nhân viên nhà ga quá tử tế với khách hàng đi tàu như thế là bởi vì khách đi tàu tuy mang tính chất nhất thời nhưng nhà ga vẫn xem hành khách thuộc nhóm người thân thiết.
Ngoài ra, " Xin hãy đứng phía trong vạch sơn màu trắng của sân ga." nếu dịch sang tiếng anh thì là "behind the white line" . Tuy nhiên, trong tiếng nhật thì không phải là "Ushiro-phía sau" mà là "Uchi-trong". Và ngay cả trong chuyện này ta cũng có thể hiểu được người nhật xem trọng người trong nhóm thế nào.

お客さんとは一時的な内の人間
Khách hàng là người trong nhóm có tính chất tạm thời.

「お客さん」は一時的な内の人間であり、通常は親切かつ寛大な扱いを受ける。飛行機の乗客は、日本人スチュワデス(flight attendant)から、最上のもてなしをうけることを期待する。なぜならば自分は最上の「お客様」であるからである。
 
"Khách hàng" là người trong nhóm có tính chất tạm thời và thông thường thì sẽ được nhận sự đối xử rất tử tế. Hành khách đi máy bay sẽ mong chờ một sự tiếp đón nồng hậu nhất từ tiếp viên hàng không người nhật. Tại sao như vậy, đó là vì bản thân cũng chính là "Khách hàng" vip.

ところが、アメリカでは、passengerはguestではない。それゆえ特別の扱いはされない。どちらかといえば、flight attendantの方が地位が上で、彼女らが先生やお巡りさんのようにpassengerを指図したり、注意を与えたりする。passengerはflight attendantにお世辞を言ったり、降りる際には自分のほうから"Thank you. It was a good flight."とお礼を言ったりする。なお、passengerには「□□まとい(つまり、邪魔者)」の意味がある。
 
Và, ở Mỹ "Passenger"(hành khách) không phải là "Guest"(Khách). Từ lý do đó mà nó không được đối xử đặc biệt. Tiếp viên hàng không(flight attendant) nếu đứng ở vị trí cao hơn hành khách thì thì các cô ấy chỉ là hướng dẫn và chú ý "Passenger"(hành khách) giống như người thầy giáo hay người đi tuần vậy. "Passenger"(hành khách) sẽ khen tặng tiếp viên (flight attendant) khi xuống và nói lời cảm ơn "Thank you. It was a good flight."(Xin cảm ơn, Thật là một chuyến bay tốt.). Tuy nhiên, đối với hành khách thì nó lại có ý nghĩa là "Gánh nặng...(hay là người gây phiền phức"

アメリカへ行って、日本人が不愉快に感じる原因の一つは、店員からお客様扱いされないからである。アメリカ以外でも、売る方が地位が高い場合が多い。
 
Đến Mỹ, một trong những lý do mà người nhật cảm thấy khó chịu là không được nhân viên đối xử như một vị khách. Ngay cả những nước khác ngoài Mỹ thì cũng có nhiều trường hợp người bán đứng vị trí cao hơn khách hàng.

日本では、「士農工商」の名残があるからであろうか、たとえばダイエーやイトーヨ-カドーの社長が買い物客にぺこぺこ頭を下げても、不思議がられないが、中国や韓国、欧米では、このような光景は見られない。
 
Ở nhật, có lẽ là có tàn tích của "Sỹ-Nông-Công-Thương"( Hệ thống giao thương có trật tự) chăng, ví dụ như giám đốc Daie hay Itoyokado cho dù có xun xoe, cúi mình bợ đỡ khách hàng thì cũng không có gì lạ lắm nhưng, ở Trung quốc, Hàn quốc hay Âu mỹ những cảnh như thế này thì không thấy.

お客様は、よその家の冷蔵庫をあけたらだめ 
Khách không được mở tủ lạnh của gia đình người khác.
 
お客様は、一時的には内の人間であり、上座をあてがわれ、大切にされる。しかし、本質的には内の人間ではないので、よその家の冷蔵庫をあけたり、食後の後片付けをしたりすることは期待されない。日本で冷蔵庫をあけたり、食後の後片付けをしたりするのは、親戚か身内同然の人で、そこまでいくと、お客様でなくなる。
 
Khách hàng là những người khách tạm thời và sẽ được mời ngồi ở vị trí trịnh trọng nhất, Tuy nhiên, về bản chất do không phải là người thân quen nên họ không mong đợi chuyện mở tủ lạnh nhà người khác hay dọn dẹp sau khi ăn. Ở nhật bản, nếu người mà mở tủ lạnh nhà người khác hay dọn dẹp sau khi ăn một là họ hàng, hai là người quen thân và nếu đã đến mức độ đó thì sẽ không còn là khách nữa.
 

kamikaze

Administrator
ところが、アメリカでは、passengerはguestではない。それゆえ特別の扱いはされない。どちらかといえば、flight attendantの方が地位が上で、彼女らが先生やお巡りさんのようにpassengerを指図したり、注意を与えたりする。passengerはflight attendantにお世辞を言ったり、降りる際には自分のほうから"Thank you. It was a good flight."とお礼を言ったりする。なお、passengerには「□□まとい(つまり、邪魔者)」の意味がある。
 
Và, ở Mỹ "Passenger"(hành khách) không phải là "Guest"(Khách). Từ lý do đó mà không được đối xử đặc biệt. Tiếp viên hàng không(flight attendant) nếu đứng ở vị trí cao hơn hành khách thì thì các cô ấy chỉ là hướng dẫn và chú ý "Passenger"(hành khách) giống như người thầy giáo hay người đi tuần vậy. "Passenger"(hành khách) sẽ khen tặng tiếp viên (flight attendant) khi xuống và nói lời cảm ơn "Thank you. It was a good flight."(Xin cảm ơn, Thật là một chuyến bay tốt.). Tuy nhiên, đối với hành khách thì lại có ý nghĩa là "Gánh nặng...(hay là người gây phiền phức"

Xem lại những chỗ bị bôi đỏ.
 

hanh80

New Member
Và, ở Mỹ "Passenger"(hành khách) không phải là "Guest"(Khách). Từ lý do đó mà hành khách không được đối xử đặc biệt. Tiếp viên hàng không(flight attendant) nếu đứng ở vị trí cao hơn hành khách thì thì các cô ấy chỉ là hướng dẫn và để ý "Passenger"(hành khách) giống như người thầy giáo hay người đi tuần vậy. "Passenger"(hành khách) sẽ khen tặng tiếp viên (flight attendant) khi xuống và nói lời cảm ơn "Thank you. It was a good flight."(Xin cảm ơn, Thật là một chuyến bay tốt.). Tuy nhiên, đối với hành khách thì (flight attendant) lại có nghĩa là "Gánh nặng...(hay là người gây phiền phức"

Em thế mấy chỗ tô đỏ rồi, hiểu như thế đã đúng chưa ah??
 

kamikaze

Administrator
注意 không phải là "để ý"
Tuy nhiên, đối với hành khách thì (flight attendant) lại có nghĩa là "Gánh nặng...(hay là người gây phiền phức"
< chưa đúng.
 

hanh80

New Member
なお、passengerには「□□まとい(つまり、邪魔者)」の意味がある。

なお; Hơn ữa, ngoài ra
passenger : hành khách
には: đối với
□□まとい: làm phiền □□ hay là chăm sóc (wap)??
つまり: có nghĩa là, tức là, nói cách khác
意味がある: có nghĩa
邪魔者 : người quấy rầy; người phiền hà hay là người thăm hỏi, chăm sóc ah?

Em hiểu những từ vựng tên có đúng không ah
 

kamikaze

Administrator
には ở câu passenger には có nghĩa là "trong" "trong cụm từ này" "ở trường hợp này"... chứ không phải "đối với"


passengerには「□□まとい(つまり、邪魔者)」の意味がある>> ở từ ... có nghĩa là...../ Trong từ... có nghĩa là ....
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:

hanh80

New Member
Đúng rồi, em không để ý đến には。。。。がある。một trong những văn phạm cơ bản trong tiếng nhật mà rất hay mắc lỗi. Cám ơn anh.

Vậy em dịch lại là :

なお、passengerには「□□まとい(つまり、邪魔者)」の意味がある。
Ngoài ra, trong từ "Passenger" này còn có nghĩa là làm phiền, gây phiền □□ ( Nói cách khác là người làm phiền)


Xin lỗi, em quên không hỏi cả nghĩa 注意を与える nếu không phải là để ý, chú ý thì có nghĩa là quan tâm, chăm sóc ah??
 

kamikaze

Administrator
注意 nếu em dịch là "chú ý" thì trong tiếng Việt chỉ có nghĩa là "để ý" cái gì đó nhỉ. Trường hợp này là ”nhắc nhở" chứ? Ví dụ 注意された tôi bị nhắc nhở/ tôi bị trách mắng..
 

-nbca-

dreamin' of ..
Mấy hôm biếng, giờ mới trả bài được :redface: Nhờ ka-ka- soi giúp em ^^

氏名のカタカナ書き  
Cách viết tên bằng katakana


日本語を習う西洋人などにとって、不愉快なことの一つは自分の姓名をカタカナで記さねばならないことである。せっかくひらがなや漢字を習っても、自分の名前は素っ気ないカタカナで記さねばならないのだ。氏名の書き方においても、日本語は内と外の区別を厳然としている。
Đối với người phương Tây học tiếng Nhật chẳng hạn, có một vấn đề khó chịu đó là phải viết họ tên mình bằng chữ Katakana. Mặc dù họ cũng đã bỏ công học chữ Hiragana hay chữ Kanji nhưng lại chán nản khi phải viết họ tên mình bằng chữ Katakana. Ngay cả trong cách viết họ tên, tiếng Nhật cũng nghiêm túc phân biệt trong và ngoài.

なお、漢字で氏名を記す中国人、韓国人は、日本人にとって、外国人ではなく、半日本人である。西洋人に対してのようなお客様扱いをしないのも、文化や歴史を共有する他に、このこともあずかっているであろう。
Ngoài ra, người Trung Quốc và người Hàn Quốc viết tên bằng chữ Hán, đối với người Nhật thì họ không phải người nước ngoài, mà một nửa là người Nhật Bản. Ngay cả việc cư xử với khách hàng cũng không giống như đối với khách hàng là người châu Âu, có lẽ là do ngoài việc có cùng văn hóa hay lịch sử thì có lẽ các nước cũng có trách nhiệm với chính vấn đề chung này.

「いってらっしゃい」 
“Itterasshai” (Đi nhé!)


家を出るときは、家族に対して「行ってまいります」という。「さようなら」と言ってはならない。家に残るほうは「行ってらっしゃい」と言う。家に帰った時には「ただいま」と言い、家族は「お帰りなさい」と迎える。日本語では、これらは決まった挨拶である。この挨拶は、職場や近所に住んでいる人など同一集団に属していると考えられる場合に行われる。
Khi rời khỏi nhà, người đi sẽ nói với người trong nhà là “Ittemairimasu” (Đi đây!). Không được nói “Sayounara” (Tạm biệt). Người ở nhà sẽ nói “Itterasshai” (Đi nhé!). Khi về đến nhà, họ sẽ nói “Tadaima” (Tôi đã về), còn người ở nhà sẽ chào đón bằng câu “Okaerinasai” (Đã về rồi đấy à). Trong tiếng Nhật, chúng chính là những câu chào hỏi cố định. Câu chào hỏi này cũng được vận dụng cả trong những trường hợp được nghĩ là thuộc về một nhóm như là những người sống gần nhà nhau hay cùng làm việc một nơi.

「いただきます」「ごちそうさま」と同様、「行ってまいります」「行ってらっしゃい」、「ただいま」「お帰りなさい」は、日本語特有の決まり文句(set phrase)で、他の言語にはあまり見られない現象である。このような決まり文句があるのは、日本が□□△社会であり、人と同じことをしていると安心できる社会であるからであろう。日本人が英語などの挨拶が下手なのも、決まり文句しかふだんから使っていないからであろう。
Giống như “Itadakimasu” (Xin mời dùng bữa) và “Gochisousama” (Cảm ơn vì bữa ăn ngon) thì “Ittemairimasu” (Đi đây) và “Itterasshai” (Đi nhé!) hay “Tadaima” (Tôi đã về) và “Okaerinasai” (Đã về rồi đấy à) là cụm từ cố định riêng trong tiếng Nhật, hiện tượng này rất ít thấy trong các ngôn ngữ khác. Việc có những cụm từ cố định như thế này có lẽ là do Nhật Bản là xã hội …, xã hội mà khi làm chung việc với người khác thì rất yên tâm. Người Nhật cũng rất kém với các câu chào hỏi như là trong tiếng Anh, có lẽ do bình thường trong ngôn ngữ đó không chỉ sử dụng những cụm từ cố định như trong tiếng Nhật.

「ああ、あれですか」 
“Aa, are desuka?” (Aa, cái đó sao?)


「あれ」は、物理的に話し手からも聞き手からも遠いものを指す他に、話し手と聞き手が□□する話題について話すときに用いられる。「あれ」は、話し手と聞き手の□□する知識の量に比例して、多く用いられる内社会(同僚や家族の間)用の言葉だ。たとえば、結婚生活の長い夫婦は、「あれ、もってきて」「あれにしよう」などと言って、「あれ」を多発してもお互いに了解しあう。
“Are” (cái đó) ngoài việc ám chỉ vật ở xa về khoảng cách đối với cả người nói và người nghe thì nó còn được sử dụng khi họ nói về chủ đề làm… Từ “are” cân đối lượng kiến thức về việc làm… của người nói và người nghe, nó là từ được sử dụng nhiều trong nội bộ nhóm (giữa các đồng nghiệp hay những người trong gia đình). Ví dụ, phụ nữ sau khi kết hôn một thời gian nếu nói như là “Are, mottekite” (Anh cầm nó theo nhé!) hay “Are ni shiyou” (Mình chọn nó nhé!) thì mặc dù “are” được sử dụng đa dạng nhưng người nói người nghe đều có thể hiểu.

また、「先週マレーシアへ行ってきたよ」というせりふに対し、マレーシアへ行ったことがあれば、「あそこは、果物がおいしくて、安いでしょう」と「あそこ」を使い、行ったことがなければ、「そこは、なにがおいしいですか」と「そこ」を使う。
Ngoài ra, khi trả lời lại câu nói “Tháng trước tôi đã đi Malaysia đấy.”, nếu người nghe đã từng đi Malaysia thì họ sẽ dùng “asoko” (ở đó) như trong câu “Ở đó, hoa quả ngon mà lại rẻ nhỉ” nhưng nếu người nghe chưa từng đi Malaysia thì họ sẽ dùng “soko” (ở đó) như trong câu “Ở đó, có gì ngon không vậy?”.

このように、日本語では「あれ」と「それ」のような代名詞にも、内と外の区別をする働きをもたせている。
Theo đó, trong tiếng Nhật, các đại từ như “are” và “sore” cũng có sự phân chia phụ thuộc trong hay ngoài.

「先日はごちそうさまでした」
“Cảm ơn vì bữa ăn ngày hôm trước”


日本人は前回受けた好意に、礼をのべる習慣がある。これは、自分が相手と同じ経験を共有したことを□□する儀式で、内意識・仲間意識を醸成するのに役立つ。日本人が食事を共にすることを大事に思う背景には、経験の共有による内意識の醸成ということがある。たとえ、好意を受けなくても、前回の出会いに対しては、「先日は失礼しました」と挨拶したほうがよい。
Người Nhật thường có thói quen cảm ơn đối với những ý tốt mà họ đã được nhận. Đó là, bản thân mình và đối phương trong nghi thức làm… đã cùng trải qua một việc giống nhau, và nó cũng góp phần xây dựng ý thức trong nhóm, ý thức nội bộ. Trong bối cảnh người Nhật nghĩ việc đã cùng dùng bữa là quan trọng thì đó là việc hình thành nên ý thức trong cùng nhóm đối với việc có chung sự trải nghiệm. Ngay cả khi họ không nhận ý tốt của người khác, thì đáp lại việc gặp gỡ trước đó họ vẫn hay sử dụng cách chào hỏi “Saki wa shitsurei shimashita” (Xin lỗi vì hôm qua tôi đã thất lễ).

なぜ同じものを注文する?
Tại sao lại gọi món ăn giống nhau?


初めてのデートで食事を共にするときは、相手に合わせて同じものを注文した方がよい。
Khi cùng dùng bữa trong lần đầu gặp gỡ, người ta khuyên rằng nên chọn món ăn giống với đối phương.

違うものを食べるより、同じものを食べたことのほうが、内意識が強く働くからである。デートも回を重ね、次第に他のことでも共通項が多くなるにつれ、相手と違うことをやり始めるのがよい。レストランで家族が別々のものを注文するのは、おたがいがすでに気心がわかっているからである。
So với việc dùng các món ăn khác nhau thì việc dùng chung cùng một món chính là ý thức nội bộ được thực hiện mạnh. Khi đã nhiều lần gặp nhau, cùng với việc sau đó có nhiều chia sẻ những việc khác nữa, thì bạn cũng nên bắt đầu có những việc khác với đối phương. Cũng có trường hợp các thành viên gia đình lựa chọn các món ăn khác nhau khi ăn tại nhà hàng chính là vì họ đang có tâm trạng thách thức nhau.

プレゼントをなぜその場であけないの?
Tại sao không nhận quà ngay khi được tặng?


日本人が、プレゼントをもらった場合、その場ですぐあけないのは、あとでお礼を言う習慣があるからである。あとから、そのことに言及したほうが、人間関係をさらに深めることができるのだ。
Trong trường hợp được tặng quà, người Nhật sẽ không lập tức nhận quà chính là vì họ có thói quen nói lời cảm ơn sau này. Từ sau đó, cách đề cập đến chuyện được tặng quà đó có thể làm sâu đậm hơn nữa mối quan hệ giữa mọi người.

このように、日本人が論理よりも人間関係をいかに大事にするかは、言葉の上からも実証することができる。日本社会が人間関係社会であるといわれる所以である。
Vì thế, tại sao người Nhật lại coi trọng quan hệ con người hơn là logic thì có thể được minh họa bằng những từ ngữ trên. Lý do chính là có thể nói xã hội Nhật Bản là xã hội quan hệ của con người.

他人なのに「お姉さん!」 
Gọi người khác là “chị”


自分の家族でない人を指すときにも、「おじいさん」「おばあさん」「おじさん」「おばさん」「おにいさん」「おねえさん」などの親族名称(kinship term)を用いることがある。親族名称を用いると、親しみやなれなれしさを表し、仲間意識を作り出すのに役立つ。
Cũng có trường hợp người Nhật gọi những người không thuộc gia đình mình bằng việc sử dụng các từ thân tộc như “ojiisan” (ông), “obaasan” (bà), “ojisan” (bác), “obasan” (cô), “oniisan” (anh trai) hay “oneesan” (chị gái). Khi sử dụng các từ thân tộc, nó biểu hiện sự thân thuộc gần gũi và có tác dụng thiết lập ý thức thuộc cùng một nhóm.

レストランなどで働く若い女性を「お姉さん」と呼ぶのはこのためである。あまりにもなれなれしく感じて、これを好まない女性も多い。(自分より年下の他人に「お姉さん=Elder sister!」と呼ぶ場面が小説などに出てきたら、外国人の日本語学習者はこの場面をただちに理解できるであろうか。また母親が子供に、「おにいちゃん(Big brother)!」と日本では呼び掛けるのはごく普通である。このような場面における人間関係を説明した日本語辞典の作成が望まれる。)
Chính vì thế, có trường hợp người ta gọi các cô gái trẻ làm việc tại nhà hàng là “chị gái”. Nhiều chị em thích được gọi như vậy vì cảm thấy nó khá thân thuộc. (Nếu trong tiểu thuyết xuất hiện trường hợp gọi “oneesan = elder sister!” (chị gái) với người kém tuổi mình thì liệu người nước ngoài học tiếng Nhật có thể giải thích ngay không? Ngoài ra, tại Nhật Bản cũng rất bình thường khi bố mẹ quát con trẻ rằng “oniisan = big brother!” (anh trai). Tôi cũng rất mong muốn sẽ hình thành trong từ điển tiếng Nhật việc giải thích mối quan hệ con người trong những trường hợp như vậy.)

なぜスナックの「ママ」なの?
Tại sao là “mama” (mẹ) của câu lạc bộ?


スナックの女主人を「ママ」とよぶのは、ママとよぶことによって、□□家族関係をつくり、一日のきびしい勤務から解放されて、母親に対するように甘えたいからであろう。スナックの男主人は「パパ」とよばれず「マスター」とよばれる。客には男性が多いからであろう。
Bà chủ của câu lạc bộ được gọi là “mama” (mẹ) là do việc gọi “mẹ” được hình thành từ quan hệ gia đình…, và có lẽ để giải phóng nhân viên khỏi những công việc nặng nề trong một ngày thì cách gọi này dễ chịu như là đối với bố mẹ mình. Ông chủ của câu lạc bộ không gọi là “papa” (bố) mà gọi là “master“ (ông chủ). Có lẽ vì lý do khách hàng chủ yếu là đàn ông.

妙齢の女性が他人を「パパ」とよんだ場合は、いわゆる二号の関係にあることを示唆しているといえよう。
Trường hợp thiếu nữ đang ở độ tuổi kết hôn gọi người khác là “papa” thì có thể nó là lời đề nghị cho mối quan hệ cái gọi là mục thứ hai.

国会議員をなぜ「おじさん」といってはいけないの?
Tại sao không gọi thành viên quốc hội là “ojisan” (bác)?


議員、医者、弁護士、教師など人の尊敬を受ける職業の人には、このような家族名称は用いないで、「先生」という敬称を用いる。親族名称はあまりにも△△△△しく感じられて、尊敬の念が薄いからである。 
Đối với người làm những công việc nhận được sự kính trọng của người khác như là thành viên Quốc hội, bác sĩ, luật sư, giáo viên thì không gọi họ bằng những từ thân tộc như trên mà sử dụng cách gọi tôn trọng là “sensei” (tiên sinh/thầy). Vì từ thân tộc được cảm thấy khá là…, nên kém phần tôn trọng.
 
Sửa lần cuối:
Top