Phát biểu ám chỉ về khả năng can thiệp quân sự trong “Trường hợp Đài Loan có biến” của Thủ tướng Takaichi đang gây ra một phản ứng dây chuyền bất ngờ: không chỉ Trung Quốc phản ứng mạnh, mà ngay cả Mỹ – đồng minh chiến lược của Nhật – cũng tỏ ý muốn Nhật “hạ nhiệt”. Thái độ này đồng nghĩa với việc Mỹ không hoàn toàn đứng về phía Nhật trong sự việc lần này.Điều này khiến giới ngoại giao Tokyo thực sự lo lắng.

1. Cuộc điện đàm gây lo ngại: Mỹ ưu tiên Trung Quốc hơn Nhật?​

Theo Asahi Shimbun, trong cuộc gọi kéo dài khoảng 25 phút, Tổng thống Trump đã nói với Thủ tướng Takaichi rằng cần kiểm soát và tránh để căng thẳng Trung–Nhật leo thang.

Điểm quan trọng là cuộc gọi này diễn ra ngay sau khi Tổng thống Trump nói chuyện 1 tiếng với Chủ tịch Tập Cận Bình, tập trung vào thương mại, đất hiếm và chuẩn bị cho chuỗi hội nghị Mỹ–Trung trong năm tới.

Thông điệp rất rõ ràng:
Mỹ muốn giữ ổn định để thúc đẩy thương lượng với Trung Quốc.
Nhật không nên làm “vỡ trận” vào lúc nhạy cảm.
Nhấn để mở rộng...
Tokyo lập tức bác bỏ thông tin từ WSJ rằng “Tổng thống Trump nói đừng chọc giận Trung Quốc”, nhưng phản ứng phủ nhận nhanh đến mức… ai cũng hiểu là Nhật đang lo thật sự.

2. Mâu thuẫn chiến lược giữa Mỹ và Nhật đang lộ rõ​

Nhật coi Đài Loan là vấn đề sống còn của an ninh quốc gia.
Trong khi đó, Tổng thống Trump xem Đài Loan chủ yếu là quân bài trong thương lượng thương mại.

Khi sự ưu tiên của hai bên không giống nhau, Nhật phải tự lo nhiều hơn.

Báo Asahi thẳng thắn đánh giá:
“Trump đã can dự trực tiếp vào vấn đề Trung–Nhật.”
“Hành động của ông khiến lựa chọn của Nhật bị thu hẹp.”
Nhấn để mở rộng...
Nói cách khác:
Mỹ không muốn Nhật làm căng.
Nhật lại không thể rút lời vì áp lực chính trị trong nước.
Đây chính là thế kẹt.

3. Trung Quốc lập tức tấn công ngoại giao – Nhật bị đẩy vào thế khó​

Trong lúc Tokyo lúng túng, Bắc Kinh đẩy mạnh sức ép:
  • Ngoại trưởng Vương Nghị gọi điện cho Pháp, yêu cầu “ủng hộ lập trường chính đáng của Trung Quốc về Đài Loan”.
  • Pháp đáp lại: “Hiểu lập trường Trung Quốc”.
Trong khi đó, Trung Quốc cảnh báo về “lợi ích cốt lõi”, hàm ý rằng biện pháp trừng phạt kinh tế kiểu 2012 (như cấm đất hiếm) hoàn toàn có thể tái diễn.

Kết quả là Nhật bị đặt vào tình huống:
Trung Quốc tấn công → Mỹ giữ khoảng cách → Nhật có nguy cơ bị cô lập.
Nhấn để mở rộng...

4. Nội bộ Nhật làm vấn đề trầm trọng hơn​

Lý do Nhật khó xoay chuyển tình thế:
  1. Thủ tướng Takaichi không thể rút phát ngôn, bởi nếu bà làm thế sẽ mất ủng hộ của cử tri bảo thủ.
  2. Kōmeitō đã rời liên minh, khiến Nhật gần như không còn kênh đối thoại mềm với Trung Quốc.
  3. Nhật đang tăng tốc chi tiêu quốc phòng, trong khi Thủ tướng cũng né tránh vấn đề “Ba nguyên tắc phi hạt nhân”, khiến Trung Quốc càng mất kiên nhẫn.

5. Điều Nhật sợ nhất đã xuất hiện​

Ta có thể tóm tắt điểm mấu chốt của vấn đề như sau:

→ Mỹ đang phát tín hiệu ưu tiên Trung Quốc trong ngắn hạn.​

→ Nhật không thể lùi, không thể xin lỗi, cũng không thể đối thoại trực tiếp.​

→ Trung Quốc thì sẵn sàng tạo áp lực.​


Tình huống mà Tokyo lo nhất chính là

“Rủi ro Đài Loan” biến thành “Rủi ro Nhật Bản” – Nhật phải đối đầu Trung Quốc mà không có sự hậu thuẫn đầy đủ từ Mỹ.
Nhấn để mở rộng...

Khi Washington đặt lợi ích thực dụng lên trước, Nhật Bản – vốn phụ thuộc vào liên minh an ninh Mỹ–Nhật – sẽ cảm thấy bất an hơn bao giờ hết.


6. Kết luận: Nhật Bản đang ở ngã ba chiến lược​

  • Trung Quốc ngày càng tự tin và quyết liệt.
  • Mỹ lại muốn ổn định để thúc đẩy kinh tế.
  • Nhật muốn cứng rắn nhưng không có đủ kênh hay sự ủng hộ ngoại giao tương xứng.

Kết quả: Nhật bị kẹt giữa hai siêu cường – và đang cảm nhận rõ nguy cơ bị cô lập.

Đây sẽ là bài toán khó giả cho chính quyền bà Takaichi trong những tháng tới:
Tiếp tục lập trường cứng, hay tìm đường hạ nhiệt để tránh bị bỏ lại một mình?