Lịch sử Ginza Line & Midosuji Line – Hai tuyến tàu điện ngầm đầu tiên của Nhật Bản

kamikaze · Lúc 06:45:45

Tại Nhật Bản, tàu điện ngầm (subway) đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống đô thị, giúp hàng triệu người di chuyển mỗi ngày. Trong số hàng trăm tuyến tàu ngầm hiện nay, Ginza Line ở Tokyo và Midosuji Line ở Osaka có một vị trí đặc biệt. Đây không chỉ là hai tuyến metro đầu tiên của Nhật Bản mà còn mở ra kỷ nguyên giao thông hiện đại cho đất nước mặt trời mọc.

Nhưng làm thế nào mà Nhật Bản, một quốc gia vốn dựa vào xe đạp và tàu hỏa mặt đất, lại có thể nhanh chóng phát triển hệ thống tàu điện ngầm? Câu chuyện bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ 20, khi hai thành phố lớn nhất Nhật Bản – Tokyo và Osaka – đối mặt với bài toán nan giải: tắc nghẽn giao thông.

1/Ginza Line – Tuyến tàu điện ngầm đầu tiên của Nhật Bản và châu Á

a/Bối cảnh ra đời – Tokyo và vấn nạn giao thông

Những năm 1920, Tokyo phát triển mạnh mẽ với tốc độ đô thị hóa chưa từng có. Dân số tăng nhanh kéo theo nhu cầu di chuyển ngày càng lớn, nhưng hệ thống giao thông lúc đó vẫn chủ yếu dựa vào xe điện mặt đất (trams). Những chiếc xe điện chen chúc trên đường phố đông đúc, tắc đường trở thành chuyện cơm bữa. Người dân phải dành hàng giờ đồng hồ để di chuyển giữa các khu vực trung tâm, khiến chính quyền Tokyo buộc phải tìm một giải pháp đột phá.
Lúc này, một doanh nhân tên Noritsugu Hayakawa, sau khi đến thăm hệ thống tàu điện ngầm London Underground ở Anh, đã nảy ra ý tưởng táo bạo: Tokyo cũng cần có tàu điện ngầm!

b/Khó khăn và những bước đi đầu tiên

Dù ý tưởng rất rõ ràng, việc xây dựng một hệ thống metro dưới lòng đất vào thời điểm đó không hề dễ dàng. Nhật Bản chưa từng có kinh nghiệm đào hầm quy mô lớn, công nghệ xây dựng còn thô sơ, và chi phí đầu tư khổng lồ khiến nhiều người hoài nghi về tính khả thi của dự án.
Bất chấp mọi khó khăn, công ty Tokyo Underground Railway do Hayakawa sáng lập đã bắt đầu xây dựng tuyến metro đầu tiên của Nhật Bản vào năm 1925. Chỉ hai năm sau, vào ngày 30/12/1927, Ginza Line chính thức khai trương, trở thành tuyến tàu điện ngầm đầu tiên không chỉ ở Nhật Bản mà còn của toàn châu Á.

c/Đặc điểm của tuyến Ginza Line

Chiều dài ban đầu: 2,2 km, nối Ueno và Asakusa
Số lượng ga ban đầu: 2 ga
Đặc điểm tàu: Chỉ có 2 toa, vận hành theo mô hình đơn giản
Lượng khách: Ngày khai trương, hơn 38.000 người chen chúc để được đi thử tuyến tàu mới

Sau khi nhận được phản hồi tích cực, Ginza Line tiếp tục được mở rộng, kéo dài đến Shimbashi vào năm 1934 và cuối cùng đến Shibuya vào năm 1939, trở thành tuyến metro quan trọng bậc nhất của Tokyo.

d/Ảnh hưởng của Ginza Line đến hệ thống giao thông Nhật Bản

Việc Ginza Line đi vào hoạt động không chỉ giải quyết vấn đề tắc nghẽn mà còn thay đổi hoàn toàn cách người Nhật di chuyển. Lần đầu tiên, người dân có thể đi từ khu vực này sang khu vực khác mà không bị ảnh hưởng bởi giao thông trên mặt đất. Điều này khuyến khích Tokyo tiếp tục mở rộng mạng lưới metro, tạo tiền đề cho hệ thống tàu điện ngầm khổng lồ ngày nay.

2/Midosuji Line – Osaka và cuộc chạy đua với Tokyo

a/Osaka cũng cần một tuyến metro

Trong khi Tokyo đang thành công với Ginza Line, Osaka – thành phố lớn thứ hai Nhật Bản cũng gặp phải bài toán giao thông tương tự. Những năm 1920 - 1930, Osaka đã phát triển thành một trung tâm công nghiệp và thương mại lớn, nhưng phương tiện giao thông công cộng vẫn phụ thuộc vào xe điện mặt đất và tàu hỏa.

Chứng kiến sự phát triển của metro Tokyo, chính quyền Osaka quyết định rằng họ cũng cần có một tuyến tàu điện ngầm để cải thiện tình hình giao thông của thành phố.

b/Xây dựng tuyến Midosuji Line

Dự án xây dựng metro ở Osaka được chính thức triển khai vào năm 1928, chỉ một năm sau khi Ginza Line ra mắt. Khác với Tokyo, nơi tàu điện ngầm được tư nhân đầu tư, chính quyền thành phố Osaka quyết định tự mình xây dựng và vận hành tuyến metro này.
Sau gần 5 năm xây dựng, vào ngày 20/5/1933, Midosuji Line chính thức khai trương, trở thành tuyến tàu điện ngầm đầu tiên của Osaka.

c/Đặc điểm của tuyến Midosuji Line

Chiều dài ban đầu: 3,1 km, nối Umeda với Shinsaibashi
Số lượng ga ban đầu: 4 ga
Tốc độ vận hành: Nhanh hơn nhiều so với xe điện mặt đất
Công suất: Được thiết kế để phục vụ lượng hành khách lớn hơn so với Ginza Line

Không lâu sau, tuyến Midosuji Line tiếp tục được mở rộng về phía nam đến Tennoji vào năm 1938 và dần trở thành xương sống của hệ thống metro Osaka.

d/Midosuji Line và sự phát triển của Osaka Metro

Nhờ thành công của Midosuji Line, Osaka nhanh chóng mở rộng hệ thống metro của mình, trở thành thành phố có mạng lưới tàu điện ngầm lớn thứ hai Nhật Bản sau Tokyo. Hiện nay, Midosuji Line vẫn là tuyến tàu đông đúc nhất ở Osaka, kết nối những khu vực quan trọng như Umeda, Namba, Tennoji.

3/Kết luận

Từ những ngày đầu đầy khó khăn, Ginza Line và Midosuji Line đã mở đường cho sự phát triển của hệ thống tàu điện ngầm Nhật Bản. Hai tuyến metro này không chỉ giúp giải quyết vấn đề giao thông mà còn đặt nền móng cho hàng loạt tuyến metro hiện đại ra đời sau này.

Ngày nay, khi đặt chân lên những chuyến tàu điện ngầm ở Tokyo hay Osaka, ít ai nghĩ rằng đã từng có một thời kỳ mà tàu điện ngầm còn là điều xa lạ ở Nhật Bản. Nhưng chính nhờ những bước đi tiên phong của Ginza Line và Midosuji Line, Nhật Bản đã trở thành quốc gia sở hữu hệ thống metro tiên tiến bậc nhất thế giới, nơi mà tàu chạy đúng giờ từng giây và hành khách có thể đi đến bất kỳ đâu trong thành phố một cách thuận tiện.