Dù sở hữu năng lực công nghệ hàng đầu, Nhật Bản vẫn gặp khó khăn trong chuyển đổi số đô thị. Bài phân tích lý giải vì sao Thành phố thông minh(Smart City), Mã số định danh(MyNumber), chính phủ điện tử và số hóa hành chính đều triển khai chậm, qua góc nhìn thể chế, nhân lực và văn hoá tổ chức...
Đối với phần lớn người dân Nhật, vấn đề “đất hiếm” rất mơ hồ, thậm chí tưởng như chỉ là chuyện kỹ thuật của ngành hóa chất. Nhưng trong giới hoạch định chiến lược, đất hiếm không phải là câu chuyện tài nguyên, mà là câu chuyện của sinh mệnh kinh tế quốc gia. Từ robot, ô tô điện, nam châm vĩnh...
Nhiều người nước ngoài đến Nhật với kỳ vọng rằng chỉ cần họ nỗ lực, đóng góp, hòa nhập và thành công, thì xã hội Nhật sẽ xem họ như một thành viên bình đẳng như những người Nhật bản địa khác. Nhưng sau 5 năm, 10 năm, thậm chí 20 năm sinh sống, phần lớn đều đối diện cùng một câu hỏi gai góc: tại...
Khi người ta nhắc đến “kỳ tích kinh tế Nhật Bản”, những diễn ngôn quen thuộc lập tức xuất hiện: kỷ luật lao động, tinh thần tập thể, văn hóa Samurai, sự chăm chỉ hay năng lực quản trị. Những lời giải thích này được lặp lại nhiều đến mức trở thành “chân lý” mặc định. Nhưng nếu đặt Nhật Bản vào...
Trong các nền kinh tế phát triển, Nhật Bản là trường hợp đặc biệt: tăng trưởng danh nghĩa âm trong gần ba thập kỷ. Theo số liệu của IMF, GDP danh nghĩa của Nhật năm 1995 đạt 5.546 tỷ USD, đến năm 2023 chỉ còn 4.213 tỷ USD – tức giảm 24%. Điều này diễn ra trong bối cảnh phần lớn các nước phát...
Trong nhiều khảo sát quốc tế, Nhật Bản thường được đánh giá là một xã hội an toàn, lịch sự và có văn hóa tiếp khách chu đáo. Tuy nhiên, xen lẫn sự lịch thiệp ấy là một hiện tượng khó giải thích: tâm lý bài ngoại tồn tại dai dẳng, dù mức độ biểu hiện thay đổi theo thời kỳ. Điều nghịch lý là Nhật...
Bài viết phân tích vị trí của Nhật Bản trong cấu trúc quyền lực khu vực đang thay đổi nhanh chóng dưới tác động của cạnh tranh Mỹ–Trung. Kết hợp khung lý thuyết của chủ nghĩa hiện thực, tự do và phân tích nội lực (domestic constraints), nghiên cứu đánh giá các yếu tố dân số, kinh tế, an ninh...
Một phát ngôn tưởng chừng kỹ thuật về “Tình huống đe dọa sự tồn vong quốc gia” đã nhanh chóng thổi bùng căng thẳng Nhật–Trung, kéo theo các sự kiện văn hóa bị hủy, ngành xuất bản đình trệ, thị trường lo ngại rủi ro đất hiếm, và không khí dè chừng lan trong giới trẻ Nhật. Hiện tượng này cho thấy...
Phát biểu ám chỉ về khả năng can thiệp quân sự trong “Trường hợp Đài Loan có biến” của Thủ tướng Takaichi đang gây ra một phản ứng dây chuyền bất ngờ: không chỉ Trung Quốc phản ứng mạnh, mà ngay cả Mỹ – đồng minh chiến lược của Nhật – cũng tỏ ý muốn Nhật “hạ nhiệt”. Thái độ này đồng nghĩa với...
Trong suốt ba thập niên cuối thế kỷ XX, Nhật Bản là một trong những cường quốc quyền lực mềm mạnh nhất thế giới. Sự tinh tế của văn hóa, sự kỷ luật của xã hội, chất lượng sản phẩm và thái độ đối với lao động khiến Nhật Bản được yêu mến từ Đông Nam Á đến châu Âu. Nhiều quốc gia coi Nhật như một...
Khi nhắc đến sự trỗi dậy ngoạn mục của Nhật Bản trong thế kỷ XIX, người ta thường nói đến công nghiệp hóa, quân sự hóa, mở cửa giao thương. Nhưng ít ai để ý rằng đằng sau tất cả những biến đổi đó, trụ cột số một chính là giáo dục. Không có cuộc cải cách giáo dục thời Minh Trị, Nhật đã không thể...
Việc Đại học Tohoku (Tohoku University) – một trong những đại học hàng đầu Nhật Bản – quyết định tăng học phí du học sinh lên 1,7 lần (từ 535.800 yen/năm lên 900.000 yen/năm) từ năm 2029 đang gây chú ý lớn.
Không chỉ vì mức tăng mạnh, mà vì đây là trường quốc lập đầu tiên chính thức “tách học...
Nếu kinh tế là “sức mạnh cứng” giúp Nhật Bản vươn lên thành cường quốc sau Thế chiến II, thì văn hóa đại chúng lại là “sức mạnh mềm” đưa hình ảnh đất nước này lan tỏa toàn cầu.
Từ thập niên 1960 đến 1980, cùng với kỳ tích kinh tế, các sản phẩm như anime, manga, điện ảnh, văn học và trò chơi điện...
Trong giai đoạn 2000–2010, nhu cầu điện năng của Việt Nam tăng mạnh song song với tốc độ công nghiệp hóa và đô thị hóa. Tuy nhiên, hệ thống điện quốc gia vẫn còn nhiều hạn chế: công suất phát điện chưa đủ, lưới điện xuống cấp ở nhiều khu vực, và tỷ lệ hộ dân nông thôn chưa tiếp cận được nguồn...
Thập niên 1980 đánh dấu một trong những giai đoạn vừa rực rỡ, vừa đầy mâu thuẫn trong lịch sử hiện đại Nhật Bản. Sau khi vượt qua khủng hoảng dầu mỏ, nền kinh tế Nhật không chỉ phục hồi mà còn bùng nổ mạnh mẽ, đưa đất nước lên vị trí nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Các tập đoàn công nghiệp...
Thất bại trong Thế chiến II đã chấm dứt chế độ quân phiệt và mô hình “Đế quốc Nhật Bản”. Dưới sự chiếm đóng của quân Đồng minh do Mỹ đứng đầu, Nhật Bản bước vào một giai đoạn chính trị hoàn toàn mới: chế độ dân chủ nghị viện theo Hiến pháp 1947. Đây là bước ngoặt lớn nhất trong lịch sử chính trị...
Bước sang thập niên 1980, Nhật Bản đã hoàn tất giai đoạn phục hồi hậu chiến và trở thành một cường quốc công nghiệp. Tuy nhiên, nông nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, văn hóa và chính trị. Điểm đặc biệt của nông nghiệp Nhật thời hiện đại không nằm ở quy mô diện tích, mà ở...
Bối cảnh lịch sử
Sau giai đoạn đầy biến động Muromachi, Nhật Bản bước vào thời kỳ Azuchi–Momoyama (1573–1603) với công cuộc thống nhất đất nước dưới Oda Nobunaga và Toyotomi Hideyoshi. Dù ngắn ngủi, giai đoạn này đặt nền móng cho sự ổn định xã hội kéo dài suốt hơn 260 năm của thời Edo...
Văn hóa như chiếc cầu nối vô hình
Nếu kinh tế và chính trị là những trụ cột cứng của quan hệ song phương, thì văn hóa – xã hội lại là sợi dây mềm mại nhưng bền chặt, giúp hai dân tộc hiểu nhau sâu hơn. Trong nhiều thập kỷ qua, hợp tác văn hóa – xã hội giữa Nhật Bản và Việt Nam không chỉ dừng ở...
Khi đang trên đỉnh cao của kỳ tích kinh tế, Nhật Bản bất ngờ đối diện một thử thách khốc liệt: Khủng hoảng dầu mỏ năm 1973. Là quốc gia gần như không có tài nguyên năng lượng, Nhật phụ thuộc tới 99% dầu thô nhập khẩu, trong đó phần lớn đến từ Trung Đông. Khi giá dầu bất ngờ tăng gấp bốn lần do...