Trước đây tôi chọn học tiếng Nhật chỉ vì khi còn học cấp 3 vô tình đọc được một bài báo đại ý rằng tiếng Nhật là ngôn ngữ khó nhất thế giới và ngay cả học sinh cấp 3 của Nhật cũng không thể đọc được báo tiếng Nhật. Thế rồi bẵng đi mười mấy năm nay tiếng Nhật đã trở thành người bạn chí cốt của tôi trong cuộc sống và trong công việc.


Nhiều khi nghe ai đó tặc lưỡi "tiếng Nhật khó quá" tôi cũng phụ họa theo "Đúng rồi. Khó hơn tiếng Anh". Và thỉnh thoảng cũng có người hỏi: "Tại sao tiếng Nhật lại khó học?", tôi cũng chỉ trả lời vài ý chính đại loại "vì tiếng Nhật có nhiều loại chữ" hay "vì ngữ pháp tiếng Nhật khó" cho qua chuyện nhưng vẫn chưa có cơ hội để trả lời thấu đáo câu hỏi này.


Nhân tiện có cô cháu gái bắt đầu học tiếng Nhật nên tôi viết bài này coi như trả lời thắc mắc của cháu cũng như chia sẻ cùng mọi người. Xin lưu ý tôi xin phép tránh đi vào những khái niệm mang tính học thuật sách vở như "âm vị học", "hình thái học" ,"ngữ hệ" v.v... bởi lẽ chúng quá mơ hồ và khó hiểu. Thay vào đó tôi sẽ trình bày theo cảm nhận riêng của mình một cách ngắn gọn và dễ hiểu nhất.


Trước hết xin quay lại vấn đề: Tiếng Nhật có khó không? Xin thưa rằng nếu như so sánh với tiếng Anh, tiếng Trung Quốc thì tiếng Nhật khó gấp 3-4 lần. Và, nếu như dù người Việt tự hào "Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam" thì chỉ cần một người Việt học hết cấp 2 cũng đã có thể đọc và hiểu báo chí tiếng Việt ở chừng mực nào đó. Ngược lại người Nhật dù không câu nói ví von như kiểu người Việt nhưng nhiều người học đến hết cấp 3 rồi vẫn không thể Viết được nhiều chữ tiếng Nhật đơn giản.


Vậy thì vì sao mà tiếng Nhật lại khó đến thế?


1/ Hệ thống chữ Viết phức tạp:

Tiếng Nhật có đến 4 loại chữ Viết đó là

-Kanji (Chữ Hán)

-Hiragana(Chữ Mềm)

-Katanaka(Chữ cứng)

-Romaji(Chữ La tinh)

Ngoài Romaji ra thì ba loại kia được sử dụng lẫn lộn. Ví dụ chữ "Nhật Bản" sẽ được Viết như sau

-Chữ Hán: 日本

-Chữ Hiragana: にほん

-Chữ Katakana: ニホン

-Chữ Romaji: Nihon

Chưa kể gần đây chữ Viết tắt từ tiếng Anh cũng được dùng khá nhiều trong tiếng Nhật.

Có nghĩa là cùng một lúc người học phải nhớ đến 5 thứ chữ. Hãy so sánh với tiếng Anh thì bạn sẽ nhận ra vì sao tiếng Nhật khó.


2/Để nắm được tiếng Nhật, người học phải học khoảng 2000 chữ Hán:

Với những người đã học hay dùng tiếng Trung Quốc thì có lẽ là một lợi thế. Nhưng với người bình thường thì để chinh phục được 2000 chữ Hán quả là việc hoàn toàn không đơn giản.


3/Cách suy nghĩ của người Nhật khó hiểu:

Ngữ pháp tiếng Nhật không quá rắc rối. Có lẽ chỉ để nhớ các cấu trúc ngữ pháp thì còn dễ nhớ hơn cả tiếng Anh. Tuy nhiên, để sử dụng các cấu trúc đó nhuần nhuyễn thì không phải dễ bởi lẽ tiếng Nhật không đơn thuần chỉ sử dụng đúng ngữ pháp là người Nhật hiểu.

Tiếng Nhật chỉ được hiểu đúng khi đặt vào nền tảng văn hóa Nhật và suy nghĩ theo cách của người Nhật.

4/Cấu trúc tiếng Nhật ngược với tiếng Việt:

Nếu như tiếng Việt có cấu trúc Chủ ngữ + Động từ + Vị ngữ (túc từ) thì ngược lại tiếng Nhật lại có cấu trúc Chủ ngữ +vị ngữ (túc từ ) + Động từ. Ví dụ: tiếng Việt nói "Tôi ăn cơm" thì tiếng Nhật lại nói "Tôi cơm ăn". Để làm quen được với cách nói này người học cũng mất thời gian khá dài.


Trở lên là bốn lý do cơ bản khiến tiếng Nhật trở thành thứ tiếng "khó nhai". Tất nhiên, ngoài những lý do trên thì có thể kể đến sự tồn tại của quá nhiều từ đồng âm đa nghĩa; việc sử dụng từ và câu chữ trong ngữ cảnh (khiến chủ ngữ bị lược bỏ)v.v... Cũng là những yếu tố đáng bàn đến nhưng xin không đi sâu vào những khía cạnh phức tạp mà xin dừng tại đây. Nếu ai có thắc mắc hay có ý kiến gì ở phần nào xin mời nêu để mọi người cùng thảo luận.