Người Nhật Mishima Yukio – Từ Thiên Tài Văn Học Đến Bi Kịch Chính Trị

Mishima Yukio (三島由紀夫) không chỉ là một trong những nhà văn vĩ đại nhất của Nhật Bản thế kỷ XX, mà còn là một nhân vật đầy bi kịch, bị giằng xé giữa nghệ thuật, chủ nghĩa dân tộc và lý tưởng võ sĩ đạo. Ông để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học với những tác phẩm giàu tính triết lý và mỹ học, đồng thời gây chấn động khi thực hiện một cuộc đảo chính thất bại và mổ bụng tự sát theo nghi thức seppuku vào năm 1970. Cuộc đời của Mishima là một chuỗi những mâu thuẫn, nơi mà văn chương và chính trị, cái đẹp và bạo lực, sự tôn thờ truyền thống và sự nổi loạn đan xen lẫn nhau.

Vậy, điều gì đã khiến một nhà văn tài năng như Mishima chọn con đường bi thảm ấy? Vì sao ông lại dấn thân vào chính trị và thực hiện một cuộc nổi dậy vô vọng? Hãy cùng nhìn lại cuộc đời, sự nghiệp và những nguyên nhân dẫn đến thất bại của Mishima Yukio.

I. Tuổi Thơ và Sự Hình Thành Nhân Cách

Mishima Yukio, tên thật là Hiraoka Kimitake (平岡公威), sinh ngày 14 tháng 1 năm 1925 tại Tokyo. Ông lớn lên trong một gia đình trung lưu, cha là công chức cao cấp trong Bộ Tài chính Nhật Bản. Tuy nhiên, thời thơ ấu của Mishima bị chi phối bởi người bà nội Natsu, một người phụ nữ quý tộc giàu có nhưng có tư tưởng bảo thủ và độc đoán. Bà tách Mishima khỏi cha mẹ, giáo dục ông bằng những câu chuyện về tinh thần võ sĩ đạo, các truyền thuyết cổ xưa và chủ nghĩa dân tộc cực đoan.

Sự nuôi dạy này đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng của Mishima sau này. Ông vừa có niềm đam mê với văn học, nghệ thuật, vừa ám ảnh với cái chết, danh dự và tinh thần võ sĩ đạo. Khi lớn lên, ông không thể theo nghiệp quân nhân do thể trạng yếu, nhưng thay vào đó, ông rèn luyện bản thân qua văn chương và thể lực để trở thành một hình mẫu samurai thời hiện đại.

II. Sự Nghiệp Văn Học – Cây Bút Vĩ Đại Của Nhật Bản

Mishima được coi là một trong những nhà văn Nhật Bản quan trọng nhất thế kỷ XX. Ông bắt đầu viết từ khi còn nhỏ và nhanh chóng nổi tiếng với phong cách văn chương sắc bén, giàu hình ảnh và mang đậm tinh thần triết lý phương Đông. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm:

• "Kim Các Tự" (金閣寺 - 1956): Một tiểu thuyết lấy cảm hứng từ vụ thiêu rụi chùa Kim Các Tự năm 1950, phản ánh sự giằng xé giữa cái đẹp, sự hủy diệt và sự băng hoại của giá trị truyền thống.
• "Lời tự thú của mặt nạ" (仮面の告白 - 1949): Tiểu thuyết tự truyện đề cập đến những mâu thuẫn về bản dạng cá nhân và sự dằn vặt nội tâm của Mishima.
• "Bể phong nhiêu" (豊饒の海 - 1965-1970): Bộ bốn tiểu thuyết cuối cùng của Mishima, kết tinh triết lý sống, cái chết và sự tái sinh.

Không chỉ thành công trong văn chương, Mishima còn nổi bật trong các lĩnh vực điện ảnh, sân khấu và thậm chí cả thể hình. Ông rèn luyện cơ thể một cách khắc nghiệt để đạt được vẻ đẹp lý tưởng theo tinh thần bushido (võ sĩ đạo).

III. Mishima và Chủ Nghĩa Dân Tộc Cực Đoan

Mặc dù là một nhà văn hiện đại, Mishima lại có tư tưởng cực đoan về chính trị. Ông cho rằng Nhật Bản sau Thế chiến II đã đánh mất tinh thần samurai, trở nên lệ thuộc vào Mỹ và xa rời truyền thống Thiên hoàng.

Với quan điểm này, Mishima thành lập Tatenokai (楯の会 – Hội Khiên), một tổ chức bán quân sự gồm sinh viên trẻ với mục tiêu bảo vệ văn hóa truyền thống Nhật Bản và khôi phục quyền lực của Thiên hoàng. Ông liên tục chỉ trích chính phủ Nhật Bản vì đi theo phương Tây, và điều này dẫn đến sự kiện bi thảm năm 1970.

IV. Cuộc Đảo Chính Thất Bại Ngày 25/11/1970

Ngày 25 tháng 11 năm 1970, Mishima và bốn thành viên của Tatenokai xông vào trụ sở Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (Jieitai – 自衛隊) ở Tokyo. Họ khống chế tư lệnh, sau đó Mishima bước ra ban công, đọc diễn văn kêu gọi binh lính nổi dậy lật đổ chính quyền, khôi phục quyền lực cho Thiên hoàng.

Tuy nhiên, thay vì hưởng ứng, binh sĩ đã cười nhạo và chế giễu ông. Nhận ra kế hoạch thất bại, Mishima quay lại phòng và thực hiện seppuku (切腹 – mổ bụng tự sát theo nghi thức võ sĩ đạo). Ông tự rạch bụng bằng đoản kiếm và được một thành viên Tatenokai chém đầu. Nhưng vì thiếu kinh nghiệm, cú chém đầu tiên không thành công, khiến cảnh tượng trở nên vô cùng thảm khốc.

V. Vì Sao Cuộc Nổi Dậy Của Mishima Thất Bại?

Cuộc đảo chính của Mishima thất bại do nhiều yếu tố:

1. Thiếu Hiện Thực Chính Trị
   Mishima quá tự tin rằng binh lính sẽ theo ông, nhưng thực tế, Nhật Bản sau chiến tranh đã thay đổi hoàn toàn. Lực lượng Phòng vệ không có lý do gì để làm phản.
2. Tư Tưởng Lạc Hậu
   Chủ nghĩa quân phiệt và võ sĩ đạo mà Mishima tôn thờ không còn phù hợp với một Nhật Bản hiện đại, nơi dân chủ và kinh tế phát triển mạnh mẽ.
3. Chiến Lược Sai Lầm
   Một cuộc đảo chính cần có kế hoạch dài hơi, không chỉ đơn giản là chiếm một tòa nhà và đọc diễn văn. Mishima đánh giá sai hoàn toàn về tác động của hành động này.
4. Thiếu Sự Ủng Hộ
   Không có sự hậu thuẫn từ quân đội, chính phủ hay người dân, cuộc nổi dậy của Mishima chỉ là một hành động đơn độc, không có sức mạnh thực sự.

VI. Mishima Yukio - Một Bi Kịch Của Lý Tưởng

Cái chết của Mishima là một bi kịch – không chỉ cho chính ông mà còn cho cả một thế hệ những người còn luyến tiếc quá khứ. Ông đã chết vì một lý tưởng mà Nhật Bản không còn cần đến.

Mishima là một con người đầy mâu thuẫn: Một nhà văn hiện đại nhưng tôn thờ truyền thống, một người yêu cái đẹp nhưng lại chọn cái chết bi thảm, một người có trí tuệ nhưng hành động bằng cảm xúc.

Dù thất bại trong chính trị, Mishima Yukio vẫn là một tượng đài trong văn học Nhật Bản. Những tác phẩm của ông vẫn được đọc và nghiên cứu rộng rãi, và cuộc đời ông vẫn là một chủ đề gây tranh cãi và ngưỡng mộ.







Tư liệu tham khảo

1. Sách:
   • "Confessions of a Mask" (仮面の告白, 1949) – Tự truyện bán hư cấu của Mishima.
   • "Runaway Horses" (奔馬, 1969) – Tiểu thuyết phản ánh tư tưởng cực hữu của ông.
   • "The Life and Death of Yukio Mishima" – Henry Scott Stokes (1974), phân tích về cuộc đời Mishima.
2. Bài báo & Tài liệu nghiên cứu:
   • "Mishima: A Vision of the Void" – Marguerite Yourcenar.
   • "Yukio Mishima and the Politics of the Samurai" – Andrew Rankin.
   • Bài viết trên The Japan Times, NHK, Asahi Shimbun về sự kiện 25/11/1970.
3. Phim tài liệu & Video:
   • "Mishima: A Life in Four Chapters" (1985) – Phim về cuộc đời Mishima, do Paul Schrader đạo diễn.
   • Phát biểu cuối cùng của Mishima (25/11/1970) – Video tư liệu trên YouTube.