Nhà văn Haruki Murakami
Thảm họa Corona đã đưa ra ánh sáng sự thật rằng các chính trị gia Nhật Bản là những người tồi tệ nhất - đó là những gì tiểu thuyết gia Haruki Murakami đã nói. Từ Corona đến các vấn đề của Hội đồng Khoa học Nhật Bản và những gì đất nước cần, ông đã nói trong một cuộc phỏng vấn với ban biên tập tạp chí Diamond vào cuối năm 2020. Bài viết sẽ được đăng tải thành hai phần, phần thứ nhất và phần thứ hai.
Corona không phải là một sự kiện đột ngột mà là điều mà đã thấy trước từ lâu
PV : Rất vui được gặp ông .
Murakami : (Nhìn kỹ danh thiếp của phóng viên) Diamond có phải là nguyệt san không?
PV : Không, đó là một tạp chí tuần san . Chúng tôi chỉ viết về vấn đề tiền bạc.
Murakami : Tôi hiểu rồi.
PV : Tôi chắc rằng ông không quen với tạp chí , nhưng tôi mong nhận được sự giúp đỡ của ông hôm nay. 2020 sắp kết thúc. Với sự lan rộng của virus Corona mới, cả xã hội và lịch sử đã thay đổi. Ông đã trải qua năm qua như thế nào, ông Murakami?
Murakami : Như mọi khi , tôi ở nhà và làm việc một mình với tư cách là một nhà văn . Đặc biệt là vì tôi có phạm vi quan hệ hạn hẹp, tôi không cảm thấy rằng cuộc sống hàng ngày của mình đã thay đổi ngay cả khi trong Corona. Buổi sáng tôi thức dậy, chạy bộ gần nhà, làm việc, nghe nhạc, uống bia và ngủ. Cuộc sống của tôi cũng gần như không có gì thay đổi. Nhưng thế giới đã thay đổi rất nhiều. Tôi cảm nhận được bầu không khí đó ngay cả khi tôi đang viết lách một mình. Vì vậy, tôi đã phải suy nghĩ về cách ứng phó với nó. Tôi không nghĩ corona là một sự kiện cá biệt mang tính bất ngờ. Tôi nghĩ đó là một trong những yếu tố khác nhau sẽ thay đổi thế giới.
Ngay bây giờ, công nghệ thông tin đang chuyển động như một cuộc cách mạng công nghiệp mới. Biến đổi khí hậu cũng đang diễn ra. Chủ nghĩa đại chúng và toàn cầu hóa cũng đang tiến triển, và thế giới tiếp tục thay đổi. Corona cũng được thêm vào như một yếu tố trong biến thể trong dòng chảy đó . Tôi chỉ có thể nhìn thấy nó theo cách như vậy . Tôi cảm thấy Corona giống như một thứ mà tôi luôn dự cảm trước, hơn là một thảm họa đột ngột.
PV : Corona có ảnh hưởng đến hoạt động sáng tạo của ông không?
Murakami : Tất nhiên. Con người sống bằng cách hít thở không khí nên nếu không khí thay đổi thì thành phần cấu tạo trong cơ thể cũng thay đổi theo. Tuy nhiên, tôi không thể biết được liệu tôi có thể thử tạo ra tác phẩm nào bằng những thay đổi hay không. Có hai "cách ứng phó" với tư cách là một nhà văn trong trường hợp như vậy. Một là có gì viết vậy . Trong trường hợp này, tôi sẽ viết cụ thể về những gì đã thay đổi trong Corona. Cách khác là đắm chìm những gì đã xảy ra trong ý thức của bạn và xem nó diễn ra như thế nào. Điều này cần thời gian và tôi không biết nó sẽ ra sao.
Cả hai phương pháp đều quan trọng, nhưng tôi thích phương pháp sau hơn. Tôi quan tâm đến những thứ có thể được thực hiện bằng những hành động vô thức , tiềm thức hơn là cố gắng thay đổi mọi thứ một cách có ý thức.
Một trong những thay đổi tôi đã thực hiện trong 20 năm là tôi đã không ra nước ngoài, vì vậy chương trình phát thanh (chương trình radio "Murakami RADIO" nơi ông Murakami làm DJ, phát sóng bất thường trên TOKYO FM) đã được thực hiện đúng cách. Từ trước đến nay, 1/3 thời lượng ở nước ngoài nên tôi không thể phát sóng tốt được. Một điều mà tôi đã thay đổi trong hơn 20 năm qua là tôi đã không ra nước ngoài, và tôi đã có thể làm tốt chương trình phát thanh (chương trình phát thanh "Murakami Radio" "nơi ông Murakami là dẫn chương trình . và một chương trình phát sóng không cố định trên Tokyo FM). Cho đến thời điểm hiện tại, cứ một năm thì tôi ở nước ngoài 1/3 năm nên không thể phát sóng đều đặn.
PV : Tôi nghe nói rằng họ đang có kế hoạch phát sóng trực tiếp đêm giao thừa, và khách mời sẽ là Juichi Yamagiwa (cựu chủ tịch Đại học Kyoto) và Shinya Yamanaka (giám đốc Viện nghiên cứu tế bào iPS, Đại học Kyoto). Đây có phải là sự lựa chọn của ông Murakami ?
Murakami : Đúng vậy. Tôi vẫn luôn làm bạn với hai người này, cùng nhau ăn cơm. Buổi phát sóng trực tiếp lần này sẽ được thực hiện tại một studio ở Kyoto, nên gương mặt của hai người này đã xuất hiện trong tâm trí tôi đầu tiên.
PV : Nói về ông Yamagiwa, người đang ở giữa một cuộc tranh luận lớn trước Hội đồng Khoa học Nhật Bản. Cuộc tranh luận này cũng có tác động rất lớn đến Nhật Bản vào năm 2020. Ông nghĩ gì về điều nay, ông Murakami?
Điều tồi tệ của vấn đề hội đồng khoa học là họ đã loại trừ những người đưa ra ý kiến ngoài sức tưởng tượng
Murakami : Tôi nghĩ rằng những người làm học giả hoặc nghệ sĩ nên tiếp xúc với thế giới. Một chân đặt trên mặt đất, chân kia mắc kẹt ở một nơi khác. Tôi không thể trở thành một học giả hay một nghệ sĩ ngay từ đầu nếu tôi không làm điều đó. Và tôi nghĩ rằng những ý kiến của những người này là quan trọng đối với thế giới. Đó là ý kiến của người đặt chân lên "một bước ở phía bên kia". Bởi vì đó là ý kiến của những người như vậy chắc chắn sẽ luôn thổi hồn vào “những ý kiến cứng nhắc” . Nói cách khác, nó phá hủy "quan điểm chung nhất định" của thế giới mà những người như các chính trị gia đưa ra. Do đó, nếu bạn loại bỏ nó một cách kiên định bằng cách nói "bởi vì nó khác với ý kiến chung" hoặc "bởi vì nó không thực tế", thế giới sẽ trở nên cứng nhắc .
PV : Cứng nhắc nghĩa là sao ?
Murakami : Tính linh hoạt đang bị biến mất khỏi thế giới. Nếu bạn suy nghĩ về mọi thứ chỉ bằng lý lẽ, mọi thứ sẽ không diễn ra tốt đẹp. Thế giới sẽ không xoay chuyển suôn sẻ trừ khi có điều gì đó vượt ra ngoài lý trí. Tôi nghĩ rằng những ý kiến có vẻ vô lý lại hữu ích một cách đáng ngạc nhiên cho thế giới. Vì vậy, tôi nghĩ những người nói những điều ngoài sức tưởng tượng bị tước đi tiếng nói và bị loại trừ là điều rất tồi tệ. Ngay cả khi hội đồng khoa học có vấn đề khác với ý kiến chung thì cũng phải trân trọng vì đó là vấn đề. Trong thời đại này, các ý kiến ngày càng trở nên mang tính đại chúng (tập thể) thông qua SNS và Internet. Ở thời đại như vậy, tôi cho rằng “tiếng nói cá nhân” không trở thành đại chúng càng quan trọng hơn.
PV : Trong khi viết tiểu thuyết, ông đã gửi một thông điệp qua các tác phẩm và bài phát biểu của mình bất cứ khi nào có những thay đổi lớn xảy ra trong thế giới thực. Ngay sau vụ tai nạn tại Nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi của TEPCO, ông đã chỉ ra rằng “người Nhật đã mất đạo đức và chuẩn mực". Ông đã thấy gì thảm họa Corona này?
Murakami : Điểm lớn đầu tiên là chất lượng của chính trị đang bị đặt dấu hỏi. Vì đây là lần đầu tiên xảy ra tình huống như Corona, nên dù một chính trị gia có làm gì đi chăng nữa thì cũng không tránh khỏi sai lầm hoặc hiểu sai về quan điểm của mình. So sánh cách các chính trị gia của mỗi quốc gia xử lý những thất bại như vậy, tôi nghĩ các chính trị gia Nhật Bản là người tệ nhất.
PV : Điều tồi tệ nhất của các chính trị gia Nhật Bản là gì?
Murakami : Họ không thể nói bằng lời của chính mình. Chính trị gia không thể đưa ra thông điệp của riêng họ. Tôi nghĩ đó là điều tồi tệ nhất.
Chính vì sự nhầm lẫn này nên mọi người mắc sai lầm là điều đương nhiên. Nếu chỉ thừa nhận bằng lời rằng "Thật là nực cười khi đưa ra chính sách Abenomask " và "Thật là sai lầm khi thực hiện chiến dịch GoTo bây giờ" thì thật tốt . Người dân chắc chắn sẽ nghĩ " Không còn cách nào khác cho những sai lầm, và tôi hy vọng từ bây giờ chính quyền sẽ làm điều đó đúng đắn ". Tuy nhiên, nhiều chính trị gia không thừa nhận sai lầm và trốn tránh. Đó là lý do tại sao sự ngờ vực về chính trị lan rộng. Tôi cảm thấy rằng một lỗ hổng cơ bản như vậy của các chính trị gia Nhật Bản đã trở nên rõ ràng do Corona. Franklin Roosevelt, Tổng thống Hoa Kỳ, đã có một cuộc trò chuyện bên lề (một lời giải thích chính sách cho người dân được phát trên đài phát thanh về chính sách Thỏa thuận Mới). Thủ tướng Anh Winston Churchill cũng đã nói chuyện với công chúng trên đài phát thanh trong chiến tranh. Cả hai người đều ở thời mà tôi chưa được sinh ra, nhưng tôi nhớ John F. Kennedy rất rõ vì lúc đó tôi đang là học sinh trung học cơ sở. Ông cũng là một người có thể nói đúng lời của mình. Nếu là người Nhật, ông Kakuei Tanaka rất giỏi ăn nói. Có điểm tôi không hiểu rõ liệu họ thực lòng đến đâu.
So với những người này, nhiều chính trị gia Nhật Bản ngày nay không giỏi nói theo cách của họ. Không phải Thủ tướng đương nhiệm chỉ đọc những gì ông ấy viết trên giấy hay sao?
Ban đầu, người Nhật có một xu hướng vừa nói chuyện trong khi nhìn xung quanh và bị ảnh hưởng khi họ có vẻ đi lạc đề. Bạn sẽ đưa ra những phát biểu và biểu hiện như thế nào trong tình huống này? Đây không chỉ là vấn đề đối với các chính trị gia, mà còn là vấn đề đối với những người được gọi là nghệ sĩ mà tác phẩm của họ là sự diễn đạt.
( Còn tiếp )
( Nguồn tiếng Nhật )
Có thể bạn sẽ thích