Thời kỳ Edo (1603–1868) là một trong những giai đoạn nổi bật nhất trong lịch sử Nhật Bản. Đây là thời kỳ kéo dài hơn 250 năm dưới sự cai trị của Mạc phủ Tokugawa, với đặc trưng là chính trị ổn định, chính sách bế quan tỏa cảng, sự phát triển của kinh tế trong nước và nền văn hóa Edo phong phú. Tìm hiểu về Thời kỳ Edo giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách xã hội Nhật Bản trung đại vận hành và nền tảng để quốc gia này bước vào hiện đại hóa.
Tham khảo bài trước:
1. Thiết lập chính quyền Tokugawa
Năm 1603, Tokugawa Ieyasu được phong làm tướng quân, chính thức mở ra chế độ Mạc phủ với trung tâm đặt tại Edo, tức Tokyo ngày nay. Chính quyền mới tổ chức đất nước theo mô hình tập quyền chặt chẽ, các lãnh chúa địa phương buộc phải tuân theo những quy định khắt khe, trong đó nổi bật là chế độ “sống luân phiên tại Edo” để bảo đảm lòng trung thành. Nhờ đó, Nhật Bản duy trì sự ổn định chính trị trong nhiều thế kỷ.2. Chính sách bế quan tỏa cảng
Một trong những đặc điểm nổi bật của Thời kỳ Edo là chính sách “đóng cửa đất nước”. Từ đầu thế kỷ 17, Nhật Bản hạn chế tối đa việc giao lưu với nước ngoài, chỉ cho phép một số thương nhân Hà Lan và Trung Quốc buôn bán tại Nagasaki. Chính sách này giúp duy trì trật tự xã hội và tránh ảnh hưởng từ phương Tây, nhưng đồng thời khiến Nhật Bản chậm tiếp nhận các tiến bộ khoa học kỹ thuật so với thế giới.3. Cơ cấu xã hội và đời sống
Xã hội Edo được tổ chức theo hệ thống giai cấp rõ rệt. Tầng lớp võ sĩ (samurai) đứng đầu, tiếp đến là nông dân, thợ thủ công và thương nhân. Tuy nhiên, trong thời kỳ hòa bình kéo dài, samurai dần mất đi vai trò quân sự, trong khi giới thương nhân ngày càng giàu có và có ảnh hưởng lớn trong kinh tế. Bên cạnh đó, đời sống đô thị phát triển mạnh mẽ, với Edo, Osaka và Kyoto trở thành những thành phố đông dân và sầm uất bậc nhất châu Á lúc bấy giờ.4. Kinh tế và văn hóa Edo
Mặc dù đóng cửa với thế giới, kinh tế Nhật Bản trong Thời kỳ Edo vẫn phát triển mạnh. Nông nghiệp ổn định, thương mại trong nước nhộn nhịp, các tuyến đường giao thông được mở rộng. Đặc biệt, văn hóa Edo để lại nhiều dấu ấn: nghệ thuật kịch kabuki, tranh khắc gỗ ukiyo-e, thơ haiku, nghệ thuật trà đạo, cũng như lối sống hưởng thụ trong các khu phố thị dân. Đây là thời kỳ mà văn hóa đại chúng Nhật Bản nở rộ, phản ánh tinh thần sáng tạo và sự sung túc của xã hội.5. Sự suy yếu và sụp đổ
Từ giữa thế kỷ 19, trước áp lực ngày càng lớn từ các cường quốc phương Tây, chính sách bế quan không thể duy trì. Năm 1853, hạm đội Mỹ do Perry chỉ huy buộc Nhật Bản phải mở cửa. Các hiệp ước bất bình đẳng được ký kết làm lung lay quyền lực của Mạc phủ Tokugawa. Đến năm 1868, phong trào Duy tân Minh Trị nổ ra, chấm dứt Thời kỳ Edo và mở đường cho Nhật Bản bước vào kỷ nguyên hiện đại hóa.Kết luận
Thời kỳ Edo là giai đoạn dài nhất mà Nhật Bản có được sự ổn định trong thời trung đại. Đây là thời kỳ vừa khép kín vừa phát triển, vừa bảo thủ vừa sáng tạo. Chính từ nền tảng này, Nhật Bản đã có thể tiến hành công cuộc Duy tân Minh Trị sau năm 1868, nhanh chóng vươn lên trở thành một cường quốc châu Á.Tham khảo bài trước:
Có thể bạn sẽ thích