Lịch sử Nhật Bản Thời Chiến (1912 – 1945): Từ Thời Đại Taisho Đến Kết Thúc Thế Chiến II

kamikaze · Lúc 04:55:47

Giai đoạn 1912 – 1945 là một thời kỳ đặc biệt trong lịch sử Nhật Bản, đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ từ một quốc gia mới hiện đại hóa sang một cường quốc quân phiệt. Thời kỳ này bắt đầu từ khi Hoàng đế Taisho lên ngôi, tiếp nối bởi thời Hoàng đế Showa, và kết thúc khi Nhật Bản đầu hàng trong Chiến tranh Thế giới thứ hai vào năm 1945. Đây là giai đoạn đất nước trải qua cả sự phát triển kinh tế, biến động chính trị lẫn những cuộc chiến tranh khốc liệt.

1. Thời kỳ Taisho (1912 – 1926): Dân chủ ngắn ngủi và ảnh hưởng phương Tây

1.1. Bối cảnh chính trị

Sau khi Hoàng đế Meiji qua đời, Hoàng đế Taisho lên ngôi. Thời kỳ này được gọi là "Dân chủ Taisho", khi quyền lực của Quốc hội và các đảng phái chính trị tăng lên, và Nhật Bản bắt đầu trải qua làn gió dân chủ hóa.

1.2. Kinh tế và xã hội

Nhật Bản tham gia Chiến tranh Thế giới thứ nhất (1914 – 1918) ở phe Đồng minh, chủ yếu hỗ trợ về mặt quân sự và chiếm giữ một số thuộc địa của Đức ở Thái Bình Dương và Trung Quốc.
Kinh tế phát triển nhanh nhờ nhu cầu chiến tranh, nhưng sau chiến tranh lại rơi vào suy thoái.
Các phong trào công nhân và phong trào đòi quyền lợi dân sự bắt đầu nổi lên.

2. Thời kỳ Showa đầu (1926 – 1945): Trỗi dậy của chủ nghĩa quân phiệt

2.1. Khủng hoảng và quân sự hóa

Hoàng đế Hirohito (Showa) lên ngôi năm 1926. Những năm 1930, khủng hoảng kinh tế toàn cầu (Great Depression) tác động mạnh đến Nhật Bản, tạo điều kiện cho quân đội gia tăng ảnh hưởng trong chính trị.
Các tướng lĩnh thúc đẩy chính sách bành trướng để tìm kiếm tài nguyên và thị trường.

2.2. Các cuộc chiến tranh và mở rộng lãnh thổ

Sự kiện Mãn Châu 1931: Nhật Bản chiếm đóng Mãn Châu, thành lập Mãn Châu Quốc.
Chiến tranh Trung – Nhật lần thứ hai (1937 – 1945): Xung đột toàn diện với Trung Quốc, gây ra nhiều thảm kịch như Thảm sát Nam Kinh.
Nhật Bản liên minh với Đức và Ý, hình thành Khối Trục (1940).

3. Nhật Bản trong Chiến tranh Thế giới thứ hai (1941 – 1945)

3.1. Tấn công Trân Châu Cảng

Ngày 7/12/1941, Nhật Bản bất ngờ tấn công căn cứ hải quân Mỹ tại Pearl Harbor, mở màn chiến tranh Thái Bình Dương. Ban đầu Nhật giành nhiều thắng lợi, chiếm nhiều lãnh thổ ở Đông Nam Á và Thái Bình Dương.

3.2. Thất bại và đầu hàng

Từ 1943, Nhật bắt đầu thất thế trước sức mạnh quân sự của Mỹ và Đồng minh. Các trận đánh lớn như Midway (1942) và Leyte Gulf (1944) đánh dấu bước ngoặt.
Ngày 6 và 9/8/1945, Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki. Ngày 15/8/1945, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng vô điều kiện, chính thức kết thúc Thế chiến II.

Kết luận

Giai đoạn 1912 – 1945 là một chặng đường đầy biến động của Nhật Bản, từ một quốc gia đang phát triển theo hướng dân chủ trở thành một cường quốc quân phiệt, rồi sụp đổ hoàn toàn sau thất bại trong Thế chiến II. Những sự kiện trong thời kỳ này để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử, ảnh hưởng đến chính trị, kinh tế và xã hội Nhật Bản trong nhiều thập kỷ sau đó.