Lịch sử Nhật Bản trong thời kỳ mới: Từ năm 2020 cho đến nay

Lịch sử Nhật Bản trong thời kỳ mới: Từ năm 2020 cho đến nay

Bước sang thập niên 2020, Nhật Bản lại một lần nữa đứng trước những thử thách lịch sử. Đại dịch COVID-19 làm tê liệt kinh tế toàn cầu, Thế vận hội Tokyo bị hoãn, chuỗi cung ứng đứt gãy, xã hội buộc phải thay đổi nhịp sống. Đồng thời, Nhật Bản cũng bước vào một kỷ nguyên chính trị mới sau khi Abe Shinzō từ chức, nhường chỗ cho những thế hệ lãnh đạo kế tiếp. Từ năm 2020 đến nay, đất nước Mặt Trời mọc vừa phải đối diện với khó khăn cấp bách, vừa phải tìm đường dài hạn để duy trì sức mạnh trong một thế giới nhiều biến động.

nhatban-hiendai.webp


1. Đại dịch COVID-19 và những hệ lụy​

  • Ảnh hưởng y tế – xã hội: Nhật Bản ban đầu bị chỉ trích phản ứng chậm, nhưng sau đó áp dụng biện pháp giãn cách “nửa vời” (soft lockdown), dựa nhiều vào ý thức cộng đồng.
  • Thế vận hội Tokyo 2020: bị hoãn một năm và diễn ra trong điều kiện không khán giả – một sự kiện lịch sử chưa từng có. Dù vậy, việc tổ chức thành công trong hoàn cảnh khó khăn vẫn được xem là minh chứng cho khả năng thích ứng của Nhật.
  • Kinh tế: tăng trưởng âm nặng nề năm 2020, sau đó phục hồi dần nhưng chậm, do tiêu dùng nội địa yếu và chuỗi cung ứng toàn cầu gián đoạn.
COVID-19 cho thấy những điểm mạnh (ý thức cộng đồng, y tế cơ bản tốt) và cả điểm yếu (quản lý hành chính chậm, phụ thuộc vào thủ tục quan liêu) của Nhật Bản trong khủng hoảng.

2. Chính trị sau Abe – Suga Yoshihide và Kishida Fumio​

  • Suga Yoshihide (2020–2021): được coi là “người kế nhiệm kỹ thuật” của Abe. Ông tập trung vào cải cách hành chính, thúc đẩy chuyển đổi số, nhưng nhiệm kỳ ngắn ngủi do xử lý COVID-19 thiếu hiệu quả.
  • Kishida Fumio (2021–nay): đưa ra khái niệm “chủ nghĩa tư bản mới” (new capitalism), nhấn mạnh phân phối công bằng hơn thay vì chỉ tăng trưởng. Ông cũng điều chỉnh chiến lược đối ngoại theo hướng thận trọng nhưng cứng rắn hơn trước các thách thức khu vực.
Sự thay đổi lãnh đạo cho thấy Nhật đang tìm kiếm sự cân bằng giữa duy trì thành quả của kỷ nguyên Abe và thích ứng với tình hình mới.

3. Kinh tế Nhật Bản trong bối cảnh toàn cầu biến động​

  • Chuỗi cung ứng: đại dịch, xung đột Mỹ–Trung, và chiến tranh Nga–Ukraine đã buộc Nhật tái cấu trúc nguồn cung, đặc biệt với năng lượng và chip bán dẫn.
  • Lạm phát và đồng yên yếu: sau nhiều năm giảm phát, Nhật đối mặt với lạm phát do giá năng lượng và thực phẩm tăng. Đồng yên mất giá mạnh so với đô la Mỹ, vừa có lợi cho xuất khẩu, vừa gây áp lực lên đời sống người dân.
  • Chuyển đổi số và xanh: chính phủ thúc đẩy số hóa (MyNumber, chính phủ điện tử) và cam kết trung hòa carbon vào năm 2050, mở đường cho đầu tư mới vào năng lượng tái tạo, xe điện, công nghệ xanh.

4. Thách thức xã hội: già hóa, dân số giảm, thay đổi lối sống​

  • Già hóa nhanh hơn: hơn 28% dân số Nhật hiện trên 65 tuổi – mức cao nhất thế giới. Áp lực lên hệ thống y tế, hưu trí và thị trường lao động ngày càng lớn.
  • Dân số giảm: số trẻ sinh ra mỗi năm giảm kỷ lục, dưới 800.000 ca sinh vào năm 2022, làm dấy lên lo ngại “khủng hoảng tồn vong dân tộc”.
  • Lao động nước ngoài: Nhật buộc phải mở cửa hơn cho lao động nhập cư, đặc biệt từ Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Điều này mang lại sự đa dạng nhưng cũng đặt ra thách thức trong quản lý xã hội và hội nhập văn hóa.
  • Lối sống mới: COVID-19 đã thúc đẩy làm việc từ xa, thương mại điện tử và ý thức về cân bằng cuộc sống – công việc.

5. Vai trò quốc tế và an ninh​

  • Quan hệ đồng minh với Mỹ tiếp tục là trụ cột, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc.
  • Chiến lược an ninh mới (2022): Nhật tuyên bố tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng trong 5 năm, vượt qua giới hạn 1% GDP trước đây – một bước ngoặt lớn trong chính sách an ninh hậu chiến.
  • Quan hệ khu vực: Nhật tăng cường hợp tác với Ấn Độ, Úc, ASEAN trong khuôn khổ “Bộ tứ” (Quad), nhấn mạnh tầm nhìn Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở.

Kết luận​

Từ 2020 đến nay, Nhật Bản đã và đang trải qua những thay đổi sâu sắc: đại dịch toàn cầu, bất ổn quốc tế, áp lực già hóa và dân số giảm. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn khẳng định sự linh hoạt của đất nước: từ việc tổ chức Thế vận hội trong đại dịch, triển khai chiến lược “chủ nghĩa tư bản mới”, đến quyết định táo bạo tăng cường quốc phòng. Nhật Bản trong thập niên 2020 không còn là một cường quốc tăng trưởng thần kỳ như nửa sau thế kỷ 20, mà là một xã hội trưởng thành đang tìm cách duy trì sức mạnh, sự ổn định và ảnh hưởng trong một thế giới đầy biến động.
 

Bài viết liên quan

Thumbnail bài viết: Đồng yên giao dịch quanh mức 153 yên = 1 đô la , suy yếu trong bối cảnh bất ổn chính trị.
Đồng yên giao dịch quanh mức 153 yên = 1 đô la , suy yếu trong bối cảnh bất ổn chính trị.
Vào ngày 10, đồng yên giao dịch quanh mức 153 yên = 1 đô la trên thị trường ngoại hối, mức thấp nhất trong tám tháng. Những lo ngại về việc liệu Đảng Công minh có tiếp tục liên minh với Đảng Dân...
Thumbnail bài viết: Nhịn ăn gián đoạn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh . Giải thích kết quả nghiên cứu mới nhất.
Nhịn ăn gián đoạn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh . Giải thích kết quả nghiên cứu mới nhất.
Trong khi hầu hết các chế độ ăn kiêng tập trung vào thực phẩm bạn ăn, thì nhịn ăn gián đoạn lại tập trung vào khoảng thời gian bạn ăn. Còn được gọi là chế độ ăn kiêng hạn chế thời gian, nhịn ăn...
Thumbnail bài viết: Làm việc từ xa làm tăng mối lo ngại của ban quản lý, thu hẹp khoảng cách với nhân viên.
Làm việc từ xa làm tăng mối lo ngại của ban quản lý, thu hẹp khoảng cách với nhân viên.
Vào ngày 27 tháng 8 năm 2025, Viện Nghiên cứu Persol đã công bố kết quả "Khảo sát Làm việc từ xa lần thứ 10", một cuộc khảo sát về tỷ lệ triển khai làm việc từ xa. Mặc dù tỷ lệ triển khai làm việc...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Thắt chặt điều kiện tư cách lưu trú "Quản lý kinh doanh " , có hiệu lực từ ngày 16.
Nhật Bản : Thắt chặt điều kiện tư cách lưu trú "Quản lý kinh doanh " , có hiệu lực từ ngày 16.
Vào ngày 10, Cục quản lý Xuất nhập cảnh và cư trú thông báo sẽ bổ sung đáng kể trình độ tiếng Nhật vào các yêu cầu để được cấp tư cách lưu trú "Quản lý kinh doanh" cho người nước ngoài khởi nghiệp...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Gia tăng trục xuất cưỡng chế trong nỗ lực hướng đến mục tiêu không nhập cư bất hợp pháp.
Nhật Bản : Gia tăng trục xuất cưỡng chế trong nỗ lực hướng đến mục tiêu không nhập cư bất hợp pháp.
Trong ba tháng kể từ khi Cục quản lý Xuất nhập cảnh và Cư trú triển khai "Kế hoạch Không Nhập cư Bất hợp pháp", số vụ trục xuất cưỡng chế có nhân viên đi kèm và được chính phủ Nhật Bản chi trả đã...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Tỷ lệ tự cung cấp lương thực trong năm tài chính 2024 là 38%, vẫn chưa đạt được mục tiêu.
Nhật Bản : Tỷ lệ tự cung cấp lương thực trong năm tài chính 2024 là 38%, vẫn chưa đạt được mục tiêu.
Vào ngày 10, Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản công bố tỷ lệ tự cung cấp lương thực (ước tính) cho năm tài chính 2024 là 38% tính theo calo. Đây là năm thứ tư liên tiếp tỷ lệ này giữ nguyên...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Không nên tiếp tục Abenomics , bà Takaichi nên theo đuổi chính sách của riêng mình.
Nhật Bản : Không nên tiếp tục Abenomics , bà Takaichi nên theo đuổi chính sách của riêng mình.
Trong số ra ngày 8 tờ báo Anh Financial Times (FT) đã kêu gọi Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) bà Sanae Takaichi, ứng cử viên hàng đầu cho vị trí thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản, không nên tiếp...
Thumbnail bài viết: Mức độ hài lòng với công việc của người trong độ tuổi 20 theo tỉnh, Aomori và Tokyo xếp hạng cao.
Mức độ hài lòng với công việc của người trong độ tuổi 20 theo tỉnh, Aomori và Tokyo xếp hạng cao.
Gibraltar Life Insurance ( quận Chiyoda , Tokyo) đã công bố kết quả "Khảo sát năm 2025 về Thái độ và Thực tế của Người trong độ tuổi 20". 55,1% nam giới và nữ giới đang đi làm trả lời rằng họ "hài...
Thumbnail bài viết: Lợi nhuận hoạt động của chuỗi cửa hàng tiện lợi nội địa giảm 4% , Seven-Eleven chứng kiến chi phí tăng do giá cả tăng.
Lợi nhuận hoạt động của chuỗi cửa hàng tiện lợi nội địa giảm 4% , Seven-Eleven chứng kiến chi phí tăng do giá cả tăng.
Tập đoàn Seven & i Holdings đã công bố kết quả tài chính hợp nhất tạm thời cho kỳ kết thúc vào tháng 8 năm 2025 vào ngày 9. Lợi nhuận hoạt động, đại diện cho lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh cốt...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Hơn 20% số người được hỏi "kiềm chế mua" do giá gạo tăng.
Nhật Bản : Hơn 20% số người được hỏi "kiềm chế mua" do giá gạo tăng.
Một khảo sát về giá gạo tăng cho thấy hơn 20% số người được hỏi đã kiềm chế mua gạo do giá gạo tăng. Trong một khảo sát do Sumitomo Life Insurance thực hiện với khoảng 5.000 nhân viên văn phòng...
Your content here
Top