Sau những cải cách sâu rộng trong thời kỳ chiếm đóng, Nhật Bản vẫn còn đối diện với một thực tế khó khăn: kinh tế èo uột, thất nghiệp lan tràn, người dân thiếu niềm tin vào tương lai. Trong bối cảnh đó, một chiến lược mới được hình thành dưới thời Thủ tướng Yoshida Shigeru. Được gọi là “Chủ nghĩa Yoshida”, đường lối này nhấn mạnh việc tập trung toàn lực vào phục hồi kinh tế, trong khi vấn đề an ninh giao phó cho liên minh với Hoa Kỳ. Đây chính là lựa chọn mang tính bước ngoặt, mở đường cho kỳ tích tăng trưởng trong những thập niên tiếp theo.
Trong bối cảnh đó, Yoshida Shigeru, một nhà ngoại giao kỳ cựu trở thành Thủ tướng, đã đưa ra một học thuyết mới. Mục tiêu của ông là:
Bài này là 1 trong loạt bài theo chủ đề: Nhật Bản hậu chiến & kinh tế thần kỳ (1945 – 1990)
1. Bối cảnh ra đời của “Chủ nghĩa Yoshida”
Sau năm 1952, Nhật Bản giành lại chủ quyền theo Hiệp ước Hòa bình San Francisco. Tuy nhiên, đất nước vẫn chưa thể tự mình đảm bảo an ninh khi quân đội bị giải giáp. Đồng thời, Chiến tranh Lạnh đang leo thang, Hoa Kỳ muốn Nhật trở thành đồng minh chống lại khối Xô–Trung ở châu Á.Trong bối cảnh đó, Yoshida Shigeru, một nhà ngoại giao kỳ cựu trở thành Thủ tướng, đã đưa ra một học thuyết mới. Mục tiêu của ông là:
- Tận dụng sự bảo hộ quân sự từ Hoa Kỳ để giảm chi phí quốc phòng.
- Dồn mọi nguồn lực vào tái thiết kinh tế.
- Tạo dựng một xã hội ổn định để chuẩn bị cho bước phát triển dài hạn.
2. Nội dung chính của “Chủ nghĩa Yoshida”
Chiến lược này có thể tóm gọn trong ba điểm:- Dựa vào Mỹ về an ninh: Nhật ký hiệp ước cho phép Mỹ duy trì căn cứ quân sự. Nhờ vậy, Nhật gần như không phải chi nhiều cho quân đội.
- Tập trung phát triển kinh tế: thay vì chạy đua vũ trang, ngân sách được ưu tiên cho công nghiệp, hạ tầng, giáo dục.
- Ngoại giao kinh tế: Nhật chủ động mở cửa thương mại, tận dụng viện trợ và thị trường Mỹ để xuất khẩu.
3. Cú hích từ Chiến tranh Triều Tiên (1950–1953)
Chiến tranh Triều Tiên nổ ra như một “món quà bất ngờ” cho nền kinh tế Nhật Bản. Hoa Kỳ sử dụng Nhật làm căn cứ hậu cần và trung tâm cung ứng, đặt hàng khối lượng khổng lồ từ vũ khí, trang thiết bị, đến thực phẩm và quần áo.- Các nhà máy bị bỏ hoang sau chiến tranh bỗng hoạt động trở lại.
- Xuất khẩu tăng vọt, nền công nghiệp nhanh chóng hồi sinh.
- Việc làm được tạo ra cho hàng triệu lao động, khôi phục niềm tin vào tương lai.
4. Chính trị ổn định và xã hội thay đổi
Giai đoạn này cũng chứng kiến sự hình thành một nền chính trị tương đối ổn định. Đảng Dân chủ Tự do (LDP) dần trở thành lực lượng cầm quyền chủ đạo, duy trì liên tục trong nhiều thập kỷ sau đó. Trong xã hội, đời sống bắt đầu cải thiện: người dân có công việc, thu nhập ổn định hơn, niềm tin vào sự phục hồi được củng cố.Kết luận
“Chủ nghĩa Yoshida” không chỉ là một chính sách ngắn hạn, mà trở thành kim chỉ nam cho Nhật Bản trong nhiều thập kỷ: dựa vào Mỹ về an ninh, tập trung toàn lực cho kinh tế. Nhờ chiến lược này, cùng cú hích từ Chiến tranh Triều Tiên, Nhật Bản đã đặt nền móng vững chắc cho sự tăng trưởng thần kỳ sau đó. Có thể nói, nếu không có lựa chọn khôn ngoan của Yoshida Shigeru trong giai đoạn 1950–1955, Nhật Bản khó có thể viết nên câu chuyện “kỳ tích kinh tế” nổi tiếng thế giới.Bài này là 1 trong loạt bài theo chủ đề: Nhật Bản hậu chiến & kinh tế thần kỳ (1945 – 1990)
Sửa lần cuối:
Có thể bạn sẽ thích