Lần phóng vệ tinh thành công thứ 4 trên thế giới
Lamda 4S loại số 5 với vệ tinh nhân tạo "Osumi" trên quỹ đạo được phóng vào tháng 2 năm 1970.
Khi sự chiếm đóng của Quân Đồng minh kết thúc vào năm 1952 và chủ quyền của Nhật Bản được khôi phục hoàn toàn, việc nghiên cứu khoảng không vũ trụ bị cấm đã được tiếp tục ngay lập tức. Do hạn chế về ngân sách, Tiến sĩ Hideo Itokawa đã tiến hành một loạt thí nghiệm phóng ngang bằng cách sử dụng một "tên lửa bút chì" siêu nhỏ có kích thước 23 cm, và nhiều lần cân nhắc việc xây dựng một hệ thống tên lửa cho các vụ phóng vệ tinh trong tương lai...
Đẩy lùi tình thế vô cùng bất lợi bằng tài trí xuất chúng, tháng 2 năm 1970, Nhật Bản đã phóng thành công tên lửa nhiên liệu rắn 100% sản xuất trong nước, là nước thứ 4 trên thế giới. Vệ tinh nhân tạo đầu tiên của Nhật Bản "Osumi" đã được đưa vào quỹ đạo. Nhân tiện, hai tháng sau, Trung Quốc là nước thứ 5 trên thế giới có tên lửa nội địa và phóng vệ tinh nội địa từ trong lãnh thổ của mình.
Đây là dấu chấm hết cho sự phát triển khoảng không vũ trụ tự duy trì của Nhật Bản. Tháng 7 năm 1969, Tuyên bố Trao đổi Hợp tác Mỹ-Nhật về Phát triển khoảng không vũ trụ được ký kết, và Nhật Bản quyết định mua công nghệ và thiết bị của tên lửa nhiên liệu lỏng và vệ tinh tiêu dùng không đạt cấp độ mật từ các công ty Mỹ. Tuy nhiên, việc cung cấp công nghệ tái nhập cảnh từ Mỹ đã bị cấm rõ ràng bằng các văn bản .
Nhật Bản thu được gì từ hiệp định này ? So với tên lửa nhiên liệu rắn mà Nhật Bản độc lập phát triển, tên lửa nhiên liệu lỏng có khả năng đưa một vệ tinh lớn hơn lên quỹ đạo cao hơn. Nhật Bản đã có thể có được một tên lửa cỡ lớn như vậy mà không tốn một khoản ngân sách khổng lồ và thời gian thử nghiệm và sai sót.
Tuy nhiên sau đó, Nhật Bản đã chịu ảnh hưởng lớn, nếu không muốn nói là sự cai trị của Mỹ.
Kết thúc lộ trình tự phát triển tên lửa
Có hai lý do chính khiến Mỹ quyết định cung cấp công nghệ tên lửa nhiên liệu lỏng cho Nhật Bản. Một là ngăn chặn nguy cơ phổ biến tên lửa theo chiến lược toàn cầu của Mỹ, hai là cho thế giới thấy sự vượt trội về khả năng khoa học và công nghệ của các nước phương Tây.
Hãy để tôi giải thích lý do đầu tiên. Mỹ lo ngại về sự lây lan của tên lửa xuất hiện do sự phát triển của Tên lửa Bút chì, một tên lửa khoa học định hướng quỹ đạo đạn đạo, đã được xuất khẩu từ Nhật Bản sang Indonesia và Nam Tư. Đầu những năm 1960, xuất khẩu tên lửa cũng được coi là thuận lợi cho hợp tác khoa học quốc tế. Vào thời điểm đó, ý tưởng đánh đồng tên lửa rocket với tên lửa missile vẫn còn chưa phổ biến theo quan điểm kỹ thuật thuần túy là phóng bằng công nghệ đạn đạo.
Tuy nhiên, sau này, liên quan đến việc chuyển tên lửa vũ trụ và tên lửa đạn đạo qua biên giới, việc xuất khẩu đã bị siết chặt và về nguyên tắc, xuất khẩu các vật thể có tải trọng từ 500 kg trở lên và bay trên 300 km sẽ bị cấm. Chế độ Kiểm soát Công nghệ Tên lửa (MTCR), một tổ chức của các nước tự nguyện cam kết điều này được thành lập vào năm 1987 dưới sự lãnh đạo của Mỹ.
Mỹ coi việc sản xuất hàng loạt tên lửa quan sát của Nhật Bản là nguy hiểm. Thứ nhất, Nhật Bản có tiềm năng cải tiến công nghệ tên lửa nhiên liệu rắn và tạo ra tên lửa đạn đạo hiệu suất cao trong tương lai. Và điều nguy hiểm thực tế hơn là tên lửa quan sát của Nhật Bản sẽ được chuyển đổi thành tên lửa đạn đạo tầm trung tại các điểm đến. Nhiệm vụ cấp bách của Mỹ là ngăn cản Nhật Bản cải tiến hơn nữa công nghệ tên lửa nhiên liệu rắn để ngăn chặn sự phổ biến của tên lửa. Vì vậy, giải pháp đưa ra là biến tên lửa chính của Nhật Bản thành tên lửa nhiên liệu lỏng không phù hợp để chuyển đổi tên lửa.
Lý do thứ hai mà tôi đã đề cập trước đó để cho thế giới thấy sự vượt trội của khoa học và công nghệ phương Tây là Trung Quốc đã thành công trong một vụ thử hạt nhân vào năm 1964. Mỹ lo ngại rằng việc sở hữu vũ khí hạt nhân của Trung Quốc sẽ cho thấy sự ưu việt của chế độ cộng sản, nên đã quyết định giúp Nhật Bản trở thành quốc gia có công nghệ vũ trụ tiên tiến nhất Châu Á, điều sẽ có lợi cho Mỹ về lâu dài. Ở đó còn có một mục đích khác, Mỹ sẽ cố gắng ngăn cản Nhật Bản không bị cám dỗ trang bị vũ khí hạt nhân bằng cách hướng dẫn Nhật Bản theo cách này.
Quyết định chính sách về "sử dụng khoảng không vũ trụ phi quân sự"
Năm 1969, cùng năm mà " Tuyên bố Trao đổi Hợp tác Mỹ-Nhật về Phát triển khoảng không vũ trụ " được ký kết, Nhật Bản đã nhất trí thông qua một nghị quyết của quốc hội sẽ hạn chế việc phát triển và sử dụng khoảng không vũ trụ của nước này trong 40 năm tới. Làm thế nào để giữ cho việc phát triển và sử dụng khoảng không vũ trụ của Nhật Bản phi quân sự trong quá trình thảo luận dự luật thành lập Cơ quan Phát triển Vũ trụ Quốc gia Nhật Bản (NASDA), tiền thân của Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Quốc gia (JAXA) hiện nay được coi là một vấn đề.
Trên bình diện quốc tế, bao gồm cả Hiệp ước khoảng không Vũ Trụ (Năm 1967) đã có hiệu lực, có sự hiểu biết rằng việc sử dụng vũ trụ "hòa bình" bao gồm việc sử dụng quân sự cho các mục đích quốc phòng. Do đó, người ta nói rằng không đủ để ngăn chặn việc sử dụng quân sự chỉ bằng cách quy định rằng sự phát triển khoảng không vũ trụ của Nhật Bản là "chỉ vì mục đích hòa bình" (Điều 1) trong Cơ quan Phát triển Vũ Trụ Quốc gia của Luật pháp Nhật Bản, và việc sử dụng phi quân sự là vì mục đích hòa bình. Như một phương tiện để xác nhận việc sử dụng, vào ngày 9 tháng 5 năm 1969 (Hạ viện) và 13 tháng 6 năm 1969 (Thượng Viện), một nghị quyết của Quốc Hội đã được thông qua, quy định rằng chỉ được sử dụng cho các mục đích hòa bình.
Tên lửa cỡ lớn hơn và sự phát triển của các vệ tinh thực tế khác nhau
Tên lửa N-II số 1 đang chờ phóng với kỳ vọng về kỷ nguyên vệ tinh thực tế quy mô lớn tại Trung tâm vũ trụ Kagoshima / Tanegashima (hiện tại)
Ngay cả sau khi Tuyên bố Trao đổi Hợp tác Mỹ-Nhật về Phát triển khoảng không vũ trụ vì hòa bình kết thúc, vào năm 1976 và 1980, các điều kiện nhập khẩu thiết bị và công nghệ để phát triển tên lửa nội địa từ các công ty Mỹ gần như tương tự. Do đó, có thể phát triển các tên lửa lớn như tên lửa N-II và tên lửa HI, đồng thời phát triển và vận hành 12 vệ tinh liên lạc, phát sóng và khí tượng được chính phủ và NHK sử dụng vào năm 1990. Chính phủ và NHK đã đặt hàng vệ tinh thông tin liên lạc, vệ tinh phát sóng và vệ tinh khí tượng từ các công ty khác nhau để phát triển khả năng của họ nhằm chuẩn bị cho kỷ nguyên kinh doanh vũ trụ sắp tới.
Nhìn bề ngoài, có thể nói đây là thời đại mà việc phát triển và sử dụng không gian vũ trụ của Nhật Bản được thúc đẩy một cách thuận lợi thông qua hợp tác giữa khu vực công và tư nhân. Tuy nhiên, khi Nhật Bản bước vào nền kinh tế bong bóng và xung đột thương mại giữa Nhật Bản và Mỹ gia tăng, hợp tác vũ trụ giữa Mỹ, vốn coi Nhật Bản là đối thủ đã trở nên khó khăn. Năm 1990, Nhật Bản và Mỹ đã đạt được thỏa thuận về mua sắm vệ tinh như một phần của việc điều chỉnh xung đột thương mại. Thỏa thuận này là một thỏa thuận vô thời hạn mà các vệ tinh phi nghiên cứu và phát triển do chính phủ và NHK mua sắm, cũng như các vệ tinh phi an ninh, bao gồm cả vệ tinh quân sự, phải được đấu giá quốc tế. Nói cách khác, các vệ tinh thực tế như vệ tinh truyền thông và phát sóng và vệ tinh thời tiết đều phải đấu thầu rộng rãi.
Sau đó, nhìn vào sự thay đổi cho đến khoảng năm 2015, 12 trong số 13 vệ tinh thương mại do chính phủ điều động và những vệ tinh khác đã được mua từ Mỹ. Công ty trong nước chỉ nhận được một vệ tinh thời tiết. Với sự hợp tác của khu vực công và tư nhân, các công ty Nhật Bản đã nhận được đơn đặt hàng 12 chiếc trước năm 1990, nhưng sau đó, 12 chiếc đã được mua từ các công ty Mỹ. Vào những năm 90, không chỉ Mỹ và châu Âu mà cả Nga, Trung Quốc và Ấn Độ cũng tham gia vào thị trường kinh doanh vũ trụ. Trong khi đó, ngành công nghiệp vệ tinh của Nhật Bản đã bị trì hoãn do các rào cản của hệ thống đấu thầu rộng rãi, vốn không có ở các nước khác.
Về tên lửa, chính phủ quyết định phát triển tên lửa nhiên liệu lỏng cỡ lớn H-II, loại tên lửa này được phát triển hoàn toàn độc lập vào năm 1985. Việc phóng tên lửa H-II đã bắt đầu từ năm 1994, nhưng có một số bộ phận không phải là 100% công nghệ trong nước cho đến cuối cùng. Việc phóng tên lửa lớn H-IIA hoàn chỉnh trong nước sẽ được đưa vào trong thế kỷ 21.
( Nguồn tiếng Nhật )
Lamda 4S loại số 5 với vệ tinh nhân tạo "Osumi" trên quỹ đạo được phóng vào tháng 2 năm 1970.
Khi sự chiếm đóng của Quân Đồng minh kết thúc vào năm 1952 và chủ quyền của Nhật Bản được khôi phục hoàn toàn, việc nghiên cứu khoảng không vũ trụ bị cấm đã được tiếp tục ngay lập tức. Do hạn chế về ngân sách, Tiến sĩ Hideo Itokawa đã tiến hành một loạt thí nghiệm phóng ngang bằng cách sử dụng một "tên lửa bút chì" siêu nhỏ có kích thước 23 cm, và nhiều lần cân nhắc việc xây dựng một hệ thống tên lửa cho các vụ phóng vệ tinh trong tương lai...
Đẩy lùi tình thế vô cùng bất lợi bằng tài trí xuất chúng, tháng 2 năm 1970, Nhật Bản đã phóng thành công tên lửa nhiên liệu rắn 100% sản xuất trong nước, là nước thứ 4 trên thế giới. Vệ tinh nhân tạo đầu tiên của Nhật Bản "Osumi" đã được đưa vào quỹ đạo. Nhân tiện, hai tháng sau, Trung Quốc là nước thứ 5 trên thế giới có tên lửa nội địa và phóng vệ tinh nội địa từ trong lãnh thổ của mình.
Đây là dấu chấm hết cho sự phát triển khoảng không vũ trụ tự duy trì của Nhật Bản. Tháng 7 năm 1969, Tuyên bố Trao đổi Hợp tác Mỹ-Nhật về Phát triển khoảng không vũ trụ được ký kết, và Nhật Bản quyết định mua công nghệ và thiết bị của tên lửa nhiên liệu lỏng và vệ tinh tiêu dùng không đạt cấp độ mật từ các công ty Mỹ. Tuy nhiên, việc cung cấp công nghệ tái nhập cảnh từ Mỹ đã bị cấm rõ ràng bằng các văn bản .
Nhật Bản thu được gì từ hiệp định này ? So với tên lửa nhiên liệu rắn mà Nhật Bản độc lập phát triển, tên lửa nhiên liệu lỏng có khả năng đưa một vệ tinh lớn hơn lên quỹ đạo cao hơn. Nhật Bản đã có thể có được một tên lửa cỡ lớn như vậy mà không tốn một khoản ngân sách khổng lồ và thời gian thử nghiệm và sai sót.
Tuy nhiên sau đó, Nhật Bản đã chịu ảnh hưởng lớn, nếu không muốn nói là sự cai trị của Mỹ.
Kết thúc lộ trình tự phát triển tên lửa
Có hai lý do chính khiến Mỹ quyết định cung cấp công nghệ tên lửa nhiên liệu lỏng cho Nhật Bản. Một là ngăn chặn nguy cơ phổ biến tên lửa theo chiến lược toàn cầu của Mỹ, hai là cho thế giới thấy sự vượt trội về khả năng khoa học và công nghệ của các nước phương Tây.
Hãy để tôi giải thích lý do đầu tiên. Mỹ lo ngại về sự lây lan của tên lửa xuất hiện do sự phát triển của Tên lửa Bút chì, một tên lửa khoa học định hướng quỹ đạo đạn đạo, đã được xuất khẩu từ Nhật Bản sang Indonesia và Nam Tư. Đầu những năm 1960, xuất khẩu tên lửa cũng được coi là thuận lợi cho hợp tác khoa học quốc tế. Vào thời điểm đó, ý tưởng đánh đồng tên lửa rocket với tên lửa missile vẫn còn chưa phổ biến theo quan điểm kỹ thuật thuần túy là phóng bằng công nghệ đạn đạo.
Tuy nhiên, sau này, liên quan đến việc chuyển tên lửa vũ trụ và tên lửa đạn đạo qua biên giới, việc xuất khẩu đã bị siết chặt và về nguyên tắc, xuất khẩu các vật thể có tải trọng từ 500 kg trở lên và bay trên 300 km sẽ bị cấm. Chế độ Kiểm soát Công nghệ Tên lửa (MTCR), một tổ chức của các nước tự nguyện cam kết điều này được thành lập vào năm 1987 dưới sự lãnh đạo của Mỹ.
Mỹ coi việc sản xuất hàng loạt tên lửa quan sát của Nhật Bản là nguy hiểm. Thứ nhất, Nhật Bản có tiềm năng cải tiến công nghệ tên lửa nhiên liệu rắn và tạo ra tên lửa đạn đạo hiệu suất cao trong tương lai. Và điều nguy hiểm thực tế hơn là tên lửa quan sát của Nhật Bản sẽ được chuyển đổi thành tên lửa đạn đạo tầm trung tại các điểm đến. Nhiệm vụ cấp bách của Mỹ là ngăn cản Nhật Bản cải tiến hơn nữa công nghệ tên lửa nhiên liệu rắn để ngăn chặn sự phổ biến của tên lửa. Vì vậy, giải pháp đưa ra là biến tên lửa chính của Nhật Bản thành tên lửa nhiên liệu lỏng không phù hợp để chuyển đổi tên lửa.
Lý do thứ hai mà tôi đã đề cập trước đó để cho thế giới thấy sự vượt trội của khoa học và công nghệ phương Tây là Trung Quốc đã thành công trong một vụ thử hạt nhân vào năm 1964. Mỹ lo ngại rằng việc sở hữu vũ khí hạt nhân của Trung Quốc sẽ cho thấy sự ưu việt của chế độ cộng sản, nên đã quyết định giúp Nhật Bản trở thành quốc gia có công nghệ vũ trụ tiên tiến nhất Châu Á, điều sẽ có lợi cho Mỹ về lâu dài. Ở đó còn có một mục đích khác, Mỹ sẽ cố gắng ngăn cản Nhật Bản không bị cám dỗ trang bị vũ khí hạt nhân bằng cách hướng dẫn Nhật Bản theo cách này.
Quyết định chính sách về "sử dụng khoảng không vũ trụ phi quân sự"
Năm 1969, cùng năm mà " Tuyên bố Trao đổi Hợp tác Mỹ-Nhật về Phát triển khoảng không vũ trụ " được ký kết, Nhật Bản đã nhất trí thông qua một nghị quyết của quốc hội sẽ hạn chế việc phát triển và sử dụng khoảng không vũ trụ của nước này trong 40 năm tới. Làm thế nào để giữ cho việc phát triển và sử dụng khoảng không vũ trụ của Nhật Bản phi quân sự trong quá trình thảo luận dự luật thành lập Cơ quan Phát triển Vũ trụ Quốc gia Nhật Bản (NASDA), tiền thân của Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Quốc gia (JAXA) hiện nay được coi là một vấn đề.
Trên bình diện quốc tế, bao gồm cả Hiệp ước khoảng không Vũ Trụ (Năm 1967) đã có hiệu lực, có sự hiểu biết rằng việc sử dụng vũ trụ "hòa bình" bao gồm việc sử dụng quân sự cho các mục đích quốc phòng. Do đó, người ta nói rằng không đủ để ngăn chặn việc sử dụng quân sự chỉ bằng cách quy định rằng sự phát triển khoảng không vũ trụ của Nhật Bản là "chỉ vì mục đích hòa bình" (Điều 1) trong Cơ quan Phát triển Vũ Trụ Quốc gia của Luật pháp Nhật Bản, và việc sử dụng phi quân sự là vì mục đích hòa bình. Như một phương tiện để xác nhận việc sử dụng, vào ngày 9 tháng 5 năm 1969 (Hạ viện) và 13 tháng 6 năm 1969 (Thượng Viện), một nghị quyết của Quốc Hội đã được thông qua, quy định rằng chỉ được sử dụng cho các mục đích hòa bình.
Tên lửa cỡ lớn hơn và sự phát triển của các vệ tinh thực tế khác nhau
Tên lửa N-II số 1 đang chờ phóng với kỳ vọng về kỷ nguyên vệ tinh thực tế quy mô lớn tại Trung tâm vũ trụ Kagoshima / Tanegashima (hiện tại)
Ngay cả sau khi Tuyên bố Trao đổi Hợp tác Mỹ-Nhật về Phát triển khoảng không vũ trụ vì hòa bình kết thúc, vào năm 1976 và 1980, các điều kiện nhập khẩu thiết bị và công nghệ để phát triển tên lửa nội địa từ các công ty Mỹ gần như tương tự. Do đó, có thể phát triển các tên lửa lớn như tên lửa N-II và tên lửa HI, đồng thời phát triển và vận hành 12 vệ tinh liên lạc, phát sóng và khí tượng được chính phủ và NHK sử dụng vào năm 1990. Chính phủ và NHK đã đặt hàng vệ tinh thông tin liên lạc, vệ tinh phát sóng và vệ tinh khí tượng từ các công ty khác nhau để phát triển khả năng của họ nhằm chuẩn bị cho kỷ nguyên kinh doanh vũ trụ sắp tới.
Nhìn bề ngoài, có thể nói đây là thời đại mà việc phát triển và sử dụng không gian vũ trụ của Nhật Bản được thúc đẩy một cách thuận lợi thông qua hợp tác giữa khu vực công và tư nhân. Tuy nhiên, khi Nhật Bản bước vào nền kinh tế bong bóng và xung đột thương mại giữa Nhật Bản và Mỹ gia tăng, hợp tác vũ trụ giữa Mỹ, vốn coi Nhật Bản là đối thủ đã trở nên khó khăn. Năm 1990, Nhật Bản và Mỹ đã đạt được thỏa thuận về mua sắm vệ tinh như một phần của việc điều chỉnh xung đột thương mại. Thỏa thuận này là một thỏa thuận vô thời hạn mà các vệ tinh phi nghiên cứu và phát triển do chính phủ và NHK mua sắm, cũng như các vệ tinh phi an ninh, bao gồm cả vệ tinh quân sự, phải được đấu giá quốc tế. Nói cách khác, các vệ tinh thực tế như vệ tinh truyền thông và phát sóng và vệ tinh thời tiết đều phải đấu thầu rộng rãi.
Sau đó, nhìn vào sự thay đổi cho đến khoảng năm 2015, 12 trong số 13 vệ tinh thương mại do chính phủ điều động và những vệ tinh khác đã được mua từ Mỹ. Công ty trong nước chỉ nhận được một vệ tinh thời tiết. Với sự hợp tác của khu vực công và tư nhân, các công ty Nhật Bản đã nhận được đơn đặt hàng 12 chiếc trước năm 1990, nhưng sau đó, 12 chiếc đã được mua từ các công ty Mỹ. Vào những năm 90, không chỉ Mỹ và châu Âu mà cả Nga, Trung Quốc và Ấn Độ cũng tham gia vào thị trường kinh doanh vũ trụ. Trong khi đó, ngành công nghiệp vệ tinh của Nhật Bản đã bị trì hoãn do các rào cản của hệ thống đấu thầu rộng rãi, vốn không có ở các nước khác.
Về tên lửa, chính phủ quyết định phát triển tên lửa nhiên liệu lỏng cỡ lớn H-II, loại tên lửa này được phát triển hoàn toàn độc lập vào năm 1985. Việc phóng tên lửa H-II đã bắt đầu từ năm 1994, nhưng có một số bộ phận không phải là 100% công nghệ trong nước cho đến cuối cùng. Việc phóng tên lửa lớn H-IIA hoàn chỉnh trong nước sẽ được đưa vào trong thế kỷ 21.
( Nguồn tiếng Nhật )
Có thể bạn sẽ thích