Doanh nghiệp 3.000 công nhân Nissan tại Oppama sẽ ra sao sau khi nhà máy này đóng cửa?

kamikaze · 35 phút trước

Đằng sau tin tức “Oppama đóng cửa”

Quyết định đóng cửa nhà máy Oppama 70 năm tuổi của Nissan không chỉ là câu chuyện về quản trị doanh nghiệp. Nó còn là câu chuyện về con người: hơn 3.000 công nhân và kỹ sư cùng gia đình họ đang đối diện với một ngã rẽ lớn trong cuộc đời. Khi những dây chuyền từng bảo đảm việc làm và cuộc sống cho nhiều người nay đột ngột dừng lại, câu hỏi lớn là: những người lao động ấy sẽ đi về đâu? Cuộc sống của gia đình họ sẽ ra sao?

1. Chính sách hỗ trợ của Nissan

Ngay sau khi công bố kế hoạch tái cấu trúc, Nissan khẳng định sẽ:

Tái bố trí một phần công nhân sang nhà máy Kyushu.
Đào tạo lại kỹ năng để tham gia sản xuất xe điện và linh kiện mới.
Cùng công đoàn thảo luận chính sách hỗ trợ tài chính và nghỉ hưu sớm.

Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng “chuyển đổi công bằng” (just transition) không hề dễ dàng. Không phải ai cũng sẵn sàng rời nơi gắn bó cả đời để chuyển tới Kyushu hoặc sang lĩnh vực mới.

2. Lo lắng của công đoàn và cộng đồng Yokosuka

Công đoàn Nissan nhấn mạnh rằng việc di dời hàng nghìn lao động sẽ kéo theo hàng loạt vấn đề xã hội: nhà ở, trường học cho con em, việc làm cho vợ/chồng.
Cộng đồng Yokosuka vốn gắn bó với Oppama từ thập niên 1960 cũng lo ngại: sự ra đi của nhà máy sẽ kéo theo suy giảm tiêu dùng, đóng cửa cửa hàng nhỏ, thậm chí cả bất động sản.
Nhiều gia đình ba thế hệ từng làm việc ở Oppama nay đứng trước tình huống “biểu tượng biến mất”.
Một vấn đề nữa là do phong tục làm việc suốt đời, đánh giá theo thâm niên nên những người đã gắn bó lâu dài với nissan với mức đãi ngộ khá cao sẽ khó có thể giữ lại mức lương hiện tại nếu tìm công việc mới(Thường thì ở Nhật khi một người chuyển việc đãi ngộ sẽ phải tính lại từ đầu- đồng nghĩa với việ mất hết ưu đãi dành cho thâm niên làm việc).

3. Bài học từ những lần đóng cửa trước đây

Nissan không phải doanh nghiệp Nhật đầu tiên đối mặt với quyết định khó khăn này.

Panasonic khi rút khỏi mảng TV plasma từng hứa hỗ trợ đào tạo lại, nhưng nhiều lao động vẫn thất nghiệp dài hạn.
Toshiba khi bán mảng bán dẫn cũng khiến hàng nghìn kỹ sư phải chuyển ngành, nhiều người bỏ nghề.

Điểm chung: nếu chỉ hỗ trợ ngắn hạn, người lao động khó tìm lại sự ổn định. Bài học là phải có chính sách dài hạn: tái đào tạo thực chất, tạo việc làm mới tại địa phương, thay vì chỉ “bù đắp bằng tiền”.

4. Tác động vượt ra ngoài nhà máy

Việc đóng cửa Oppama không chỉ ảnh hưởng đến 3.000 công nhân trực tiếp, mà còn:

Các nhà cung cấp phụ tùng nhỏ quanh Yokosuka mất hợp đồng.
Doanh nghiệp dịch vụ (nhà ăn, cửa hàng, vận tải) mất khách hàng chủ lực.
Chính quyền địa phương đối diện nguy cơ suy giảm thuế và tăng tỷ lệ thất nghiệp.

Nói cách khác, Oppama không chỉ là một nhà máy, mà là hệ sinh thái lao động. Khi nó dừng lại, cả hệ sinh thái chao đảo.

5. Liệu “chuyển đổi công bằng” có thành công?

Câu hỏi lớn đặt ra: liệu Nissan có thể bảo đảm một “chuyển đổi công bằng” cho người lao động?

Nếu thành công, đây sẽ là hình mẫu cho cách một tập đoàn lớn xử lý hậu quả xã hội khi tái cấu trúc.
Nếu thất bại, Nissan không chỉ mất niềm tin của công nhân, mà còn đánh mất vị thế trong lòng công chúng Nhật Bản.

Kết luận: Không chỉ là câu chuyện về Nissan

Việc đóng cửa Oppama có thể nhìn từ nhiều góc độ: chiến lược doanh nghiệp, xu hướng toàn cầu, hay cuộc đua xe điện. Nhưng với hàng nghìn công nhân, đây đơn giản là câu chuyện về công việc, gia đình, và tương lai.

Khi nhìn vào Oppama, chúng ta thấy rõ một nghịch lý: sự đổi mới công nghệ có thể mở ra kỷ nguyên mới cho xe điện, nhưng đồng thời cũng khép lại kỷ nguyên của những người đã gắn bó cả đời với một nhà máy. Đây cũng là hồi chuông báo hiệu quan niệm làm việc suốt đời tại một công ty của người Nhật đang bị lung lay và đòi hỏi có sự thay đổi hợp lý.
Bài liên quan: