Đừng để bị lừa bởi hai chữ "Học Viện" （学院）

kamikaze

Ở Việt Nam khi nói đến "Học Viện..." là người ta liên tưởng đến cái gì to tát như 1 cơ quan nghiên cứu tầm cỡ quốc gia. Có lẽ cũng vì lẽ đó mà thấy nhiều trang web Việt Nam có vẻ lấy làm hãnh diện khi treo bảng liên kết với "Học Viện A" "Học Viện B" ...

Kéo theo việc làm cho người chưa qua Nhật hiểu nhầm rằng trang web này có uy tín lắm mới liên kết được các trường/ cơ quan tầm cỡ thế.

Sự thật thì thế nào?

Trước hết đa số chữ "học viện" kia đều được dịch từ chữ 学院　trong tiếng Nhật. Có lẽ người dịch chữ này không hiểu rõ nghĩa của nó trong tiếng Nhật nên dùng luôn âm hán là "Học Viện" cho oai.

Tuy thế, trong tiếng Nhật chữ này chỉ có nghĩa là "trường". Ngay trong từ điển có định nghĩa như sau

がく‐いん【学院】
学校。多く、私立学校などで校名として用いられる。

(Gakkuin : Trường. Được sử dụng làm tên của nhiều trường dân lập)

Do đó giả sử có trường tiếng Nhật tân là ABC 学院　và được dịch ra là "học viện ABC" thì nghe rất oai. Nhưng đây là một cách dịch sai. Đơn giản nó chỉ là "Trường tiếng Nhật ABC".

Một điều cần lưu ý nữa là có nhiều trường đại học có tên là
..学院大学.

Trường hợp này chả lẽ dịch là "Đại học học viện" hay "học viện đại học" ???

Xin tham khảo giải thích bằng tiếng Nhật:

学院大学（がくいんだいがく）とは、日本国内の高等教育機関である大学において、「学院」を名乗る学校法人が設置する大学の名称として用いられる。

「学院」とは「学校」という意味であり、「学園」などと同じ意味で使用される。しかし「学院」と「学園」は意味合い的にやや異なり、「院」は建物であり「学院」とは学舎、講習所の意味を持ち、「園」は庭園であって「学園」とは「学ぶ者が集まる場所」という意味である。従って前者は教える側、後者は学ぶ側の意味合いを含む。これにより大学の名称で用いられる場合でも、学校法人名のうち「学園」は省略されるケースがあるが、「学院」は省略せずに大学名称に含む場合が多い（例：「学院」／西南学院→西南学院大学、追手門学院→追手門学院大学、「学園」／甲南学園→甲南大学、修道学園→広島修道大学など）

http://wkp.fresheye.com/wikipedia/学院大学

Hy vọng là sau khi đọc qua bài này người đọc sẽ phần nào đó hiểu ra và không bị "lừa" bởi âm hưởng "học viện" nữa.

diudang189 · 22/05/2011

kamikaze nói:
Một điều cần lưu ý nữa là có nhiều trường đại học có tên là
..学院大学.

Trường hợp này chả lẽ dịch là "Đại học học viện" hay "học viện đại học" ???

Dịch là "Đại học học viện" ạ

Đọc chỗ này chợt nhớ, ở VN thấy đang phổ biến cách đặt tên công ty gắn với chữ "tập đoàn" - cũng cho "oai" chăng? thực chất toàn là công ty cổ phần. Và ai đó lỡ đọc tắt là "tập đoàn" thì người khác cũng tưởng "tập đoàn" thật hihi...

Hơi xa rời topic, nhưng ý muốn nói việc dùng/lạm dụng từ ngữ để "làm oai"?

kamikaze · 22/05/2011

Vào cái link trên kia sẽ có 1 loạt trường đại học có tên kèm với 学院. Trường hợp này chỉ dịch là "gakkuin" thôi. Ví dụ
ABC 学院大学 = Trường đại học ABC Gakkuin.
Nhiều nơi chỉ là 1 trung tâm tiếng Nhật nhỏ xíu nhưng gánh mác 学院　và vào các web du học của Việt Nam sẽ thành "học viện". Điều này làm không ít người hiểu lầm là sắp được qua du học ở "học viện tiếng Nhật" tầm cỡ nào đó.

takeo203 · 22/05/2011

Xin phép bác ADMIN cho nói thêm vài vấn đề nhé:VN ngày nay rất nhiều từ mà khi nghe nói đến thật ngỡ ngàng,dậy kèm trẻ em,hoặc học trò thì gọi là GIA- SƯ,vài ba mống lèo xèo trong 1 trang WEB thì gọi là ban lãnh đạo trang Web hehe...xuông phi trường thì vào khai ở quan thuế,nhưng sao lại ko dùng từ này mà lại dùng là HẢI-QUAN,hay tại china ngày xưa thuyền bè vào buôn bán , sau có phi trường nên gọi luôn là hải quan, thế là ta copy 2 chữ HQ cho phi trường luôn cho tiện.

diudang189 · 22/05/2011

takeo203 nói:
Xin phép bác ADMIN cho nói thêm vài vấn đề nhé:VN ngày nay rất nhiều từ mà khi nghe nói đến thật ngỡ ngàng,dậy kèm trẻ em,hoặc học trò thì gọi là GIA- SƯ,vài ba mống lèo xèo trong 1 trang WEB thì gọi là ban lãnh đạo trang Web hehe...xuông phi trường thì vào khai ở quan thuế,nhưng sao lại ko dùng từ này mà lại dùng là HẢI-QUAN,hay tại china ngày xưa thuyền bè vào buôn bán , sau có phi trường nên gọi luôn là hải quan, thế là ta copy 2 chữ HQ cho phi trường luôn cho tiện.

Trường hợp bác takeo nêu ra có vẻ ko hẳn tất cả đều kỳ lạ hay gì đó đâu.

Từ Hải quan thì con đã từng nghe qua nguồn gốc rồi. Đúng là nó bắt nguồn từ việc buôn bán thông thương ngày xưa giữa các nước phần lớn là bằng tàu bè (đường biển = HẢI). Theo đà phát triển, việc thông thương giữa các nước được tiến hành bằng nhiều đường: đường thủy, đường bộ, đường hàng không... nhưng người ta dùng chung từ Hải quan để chỉ nơi làm các thủ tục thông quan...

diudang189 · 23/05/2011

kamikaze nói:
Ở Việt Nam khi nói đến "Học Viện..." là người ta liên tưởng đến cái gì to tát như 1 cơ quan nghiên cứu tầm cỡ quốc gia.

Hoặc để chỉ trường đại học trực thuộc Bộ nào đó.

Vậy ở Nhật có tương tự ko ạ?

"Học viện ABC" của Việt Nam có thể dịch sang tiếng Nhật là “ABCアカデミー” nhỉ

kamikaze · 23/05/2011

Chắc Nhật sẽ dùng chữ 研究所　nhiều hơn chăng.

diudang189 · 23/05/2011

kamikaze nói:
Chắc Nhật sẽ dùng chữ 研究所　nhiều hơn chăng.

Học viện Tài chính = Academy of Finance = ベトナム金融アカデミー

Có thấy dùng アカデミー theo tiếng Anh, nhưng ko thấy dùng 研究所 ạ.

kamikaze · 23/05/2011

Àh アカデミー　thì có dùng. Nhưng nếu thuần tiếng Nhật thì chắc là 研究所　gì đó

diudang189 · 23/05/2011

kamikaze nói:
Àh アカデミー　thì có dùng. Nhưng nếu thuần tiếng Nhật thì chắc là 研究所　gì đó

Nhưng 研究所 dịch ra tiếng Việt là "Viện nghiên cứu" thì đúng hơn, và bản thân nó trong tiếng Nhật hình như cũng ko để chỉ trường Đại học (thuộc Bộ nào đó chẳng hạn, như ở VN)?

kamikaze · 23/05/2011

Ơ? Đang nói Học Viện gì chứ đâu phải nói trường đại học nhỉ? Trường đại học thì chỉ là 大学　còn mấy cái 学院　mà mấy công ty du học đem lòe thiên hạ kia thì chỉ là "Trung tâm tiếng Nhật" là đủ thôi.

diudang189 · 23/05/2011

kamikaze nói:
Ơ? Đang nói Học Viện gì chứ đâu phải nói trường đại học nhỉ? Trường đại học thì chỉ là 大学　còn mấy cái 学院　mà mấy công ty du học đem lòe thiên hạ kia thì chỉ là "Trung tâm tiếng Nhật" là đủ thôi.

Em đang hỏi chữ "Học viện" của VN, chứ ko phải "学院" của Nhật

Ở trên em cũng nói qua rồi mà :| Ở VN thì Học viện = Trường đại học trực thuộc Bộ nào đó chẳng hạn, có hơi khác so với Trường đại học bình thường. Em muốn hỏi ở Nhật có dạng trường như vậy ko? Và Học viện này của VN dịch sang tiếng Nhật thế nào?

VD: Học viện Tài chính trực thuộc Bộ Tài chính
Học viện Ngân hàng dưới sự quản lý trực tiếp của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

arikas · 23/05/2011

diudang189 nói:
Em đang hỏi chữ "Học viện" của VN, chứ ko phải "学院" của Nhật

Ở trên em cũng nói qua rồi mà :| Ở VN thì Học viện = Trường đại học trực thuộc Bộ nào đó chẳng hạn, có hơi khác so với Trường đại học bình thường. Em muốn hỏi ở Nhật có dạng trường như vậy ko? Và Học viện này của VN dịch sang tiếng Nhật thế nào?

VD: Học viện Tài chính trực thuộc Bộ Tài chính
Học viện Ngân hàng dưới sự quản lý trực tiếp của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Em thấy người ta dịch Học viện Tài chính là 財政学院大学
Học viện Ngân hàng 銀行学院

Mà mấy cái này cũng khó phân biệt ghê, nhưng em nghĩ của Nhật chắc không phân biệt trường đó trực thuộc Bộ nào, mà thường chia ra làm 国立 hay 市立 hoặc 私立, và　宗教系 hay 無宗教系.
À, xem trong phim hoạt hình, em thấy nhiều trường cấp 3 cũng được gọi là 学院 nhưng thường là các trường dòng, theo đạo. Ngoài ra, 大学 thường được đánh giá cao hơn 学院大学.

kamikaze · 23/05/2011

Em thấy người ta dịch Học viện Tài chính là 財政学院大学
Học viện Ngân hàng 銀行学院

Chắc lại bị ảnh hưởng bởi âm Hán Việt mà dịch ngược ra tiếng Nhật thôi.

Khi nghe nói "học viện ngân hàng" trong tiếng Việt thì sẽ có cảm giác khác với "銀行学院”　trong tiếng Nhật. Để dịch chuẩn cần phải hiểu từ và chức năng của từng cơ quan này trong cả hai thứ tiếng. Nhiều người Nhật dịch ngược từ Việt ra tiếng Nhật cũng chỉ căn cứ trên âm Hán Việt.

diudang189 · 23/05/2011

arikas nói:
Học viện Ngân hàng 銀行学院

Nếu dịch thế này thì liệu người Nhật có áp luôn 学院 = 学校? và hiểu được tốt nghiệp 銀行学院 là đã tốt nghiệp đại học ko?

kamikaze · 23/05/2011

diudang189 nói:
Nếu dịch thế này thì liệu người Nhật có áp luôn 学院 = 学校? và hiểu được tốt nghiệp 銀行学院 là đã tốt nghiệp đại học ko?

Không. Sẽ hiểu ra là "tốt nghiệp một trường về ngân hàng" nào đó.

diudang189 · 23/05/2011

kamikaze nói:
Không. Sẽ hiểu ra là "tốt nghiệp một trường về ngân hàng" nào đó.

Vậy thì "nguy hiểm" rồi còn gì? VD họ yêu cầu bằng cấp đại học, nhưng trình ra bằng đã dịch như thế kia thì ko đạt yêu cầu còn gì? Liệu bảng điểm 4-5 năm (hay thời gian học nếu có ghi trên bằng là như vậy) có chứng minh được đấy là đại học ko nhỉ?

kamikaze · 23/05/2011

diudang189 nói:
Vậy thì "nguy hiểm" rồi còn gì? VD họ yêu cầu bằng cấp đại học, nhưng trình ra bằng đã dịch như thế kia thì ko đạt yêu cầu còn gì? Liệu bảng điểm 4-5 năm (hay thời gian học nếu có ghi trên bằng là như vậy) có chứng minh được đấy là đại học ko nhỉ?

Có trường hợp đã bị cho rớt oan vì kiểu thế này rồi. Và cuối cùng lại phải làm lại hồ sơ+ 1 tờ giải thích lý do+ dịch lại bằng.
Nhiều công ty dịch thuật đã vô tình "giết" những người làm thủ tục qua Nhật vì phạm lỗi tương tự.

rikishi · 25/05/2011

Em là em nghe chữ Học Viện là em ghiền hết đất. Lúc còn ở Vn cũng đã từng suy nghĩ như vậy, nghe Học Viện ghiền gần chết, ai mà hok muốn đc đi học thử đúng hok? may mà mình hok bị dìm hàng bởi con đường du học ^0^