Bí ẩn bộ bài tổ tôm

Bí ẩn bộ bài tổ tôm

Có một chuyện cũng lạ, liên quan tới cả Nhật Bản và Việt Nam, đó là bộ bài Tổ Tôm. Bài Tổ Tôm thì nhiều người miền Bắc và một số người trí thức Việt Nam hay chơi, nên cũng đã biết. Bộ bài gồm 120 lá, có 30 hình vẽ, chia đều mỗi hình vẽ 4 lá, đặc biệt có 7 hình vẽ có thêm dấu đỏ...

baitotom.jpg


Lối chơi Tổ Tôm cần bốn người, có nhiều nước, khá caọ Người không quen có thể chơi theo kiểu Đánh Chắn (bỏ bớt hàng nhất) cần năm người hoặc đếm số như "xì dách (tối đa 21 nút tức điểm, black jack)" của bài Tây gọi là Đánh Bất (tối đa 11 nút) thì mấy người chơi cũng được. Những người mới chơi, không đọc được số bằng chữ Hán thì nhờ người biết đọc viết số bằng La Tinh trên lá bài

Lạ ở chỗ là bộ bài này chỉ có người Việt chơi, người Nhật không chơi, người Hoa cũng không chơi (trừ một số ít Hoa Kiều ở Việt Nam và Hồng Kông). Nhưng những chữ viết trên lá bài là một loại chữ Hán (Kanji) kiểu cách, hơi giống Lệ Thư (Reisho) với nét cứng mạnh, gồm có bốn loại chữ là "văn, vạn, sách, thang, không biết có liên hệ gì với mạt chược, tiếng Nhật gọi là "majan" (ma tước) không? Còn các hình vẽ đều là hình vẽ của Nhật, có lẽ gốc là một lối tranh mộc bản (mokuhan, học từ Trung Hoa nhưng trở thành đỉnh cao mỹ thuật độc đáo của Nhật) đơn giản và nay thường do người Hoa in ra bán.

Đặc trưng có lẽ Nhật Bản rõ rệt nhất là tất cả các nhân vật đều mặc "Kimono" (Trước Vật) thời Edo (Giang Hộ), trong số này có 18 hình đàn ông (có 8 người bó chân), 4 hình phụ nữ và 4 hình trẻ em. Các hình cá chép (koi, lý), trái đào (momo), thành (shiro), thuyền (une) cũng là những hình ảnh Nhật?

Tới nay, đã có một vài người nêu vấn đề xuất xứ của bộ bài từ đâu, lưu lạc thế nào mà để lại một dấu tích "bí ẩn" như vậỵ Nếu ai biết xin lên tiếng hô..

Phần trên được tôi chính thức đưa lên nguyệt san Mekong số 53, tháng 11/1999. Trong khi báo còn đang in, thì ngày 1/11/1999, tình cờ xem TV đài NHK băng tần số 3, thấy Giáo Sư Yumio Sakurai (Anh Tĩnh Do Cung Hùng) thuộc Đại Học Todai (Đông Kinh Đại Học) trình bày trong chương trình Rekishi De Miru Sekai, Thế Giới Nhìn Bằng Lịch Sử cũng đã đề cập đến "bí ẩn" của bộ bài Tổ Tôm.

Tôi liên liên lạc hỏi thăm, thì được biết:

- Ông Nguyễn Văn Vĩnh đã đề cập tới vấn đề này trong "Le To Tom, L'Annam Nouveau", 1932, vol. 125 - vol 143.

- Giáo Sư Kim Vĩnh Kiện (có lẽ là một người gốc Triều Tiên) biết đến Tổ Tôm qua cuốn trên và lần đầu tiên đề cập tới ở Nhật trong cuốn Ấn Độ Chi Na - Nhật Bản Quan Hệ tức Quan Hệ Nhật Bản Và Đông Nam Á do nhà xuất bản Fuzanbo (Phú Sơn Phòng), Đông Kinh, năm 1943). Giáo Sư đã cố gắng tra tìm nhưng không biết gì hơn chắc chắn đó là những hình thuần túy Nhật.

- Giáo Sư Yumio Sakurai đã giới thiệu trong cuốn Nihon No Kinsei 1, Nhật Bản Cận Thế, tập 1, do nhà xuất bản Chuo Koron Sha, Trung Ương Công Luận Xã xuất bản năm 1992. Theo Giáo Sư, loại chữ ghi trên đó cũng lạ, không hẳn là chữ Hán bình thường, một số chữ có thể là chữ Nôm? Thực ra, tất cả chỉ là những chữ Hán kép (2 chữ hình chữ nhật theo thứ tự từ phải qua trái, đứng cạnh nhau thành hình vuông) viết kiểu cách (cách điệu) đị

Tôi có đưa cho một số người Nhật đọc thử, họ đọc không được hoặc vừa đọc vừa đoán. Đặc biệt lá bài "nhất văn" tức "chi chi", "nhất vạn" tức "nhất ông cụ" dùng chữ nhất cổ rất khó đọc và quân "nhất thang" (viết theo lối cổ ngược lại là) có hình bà mẹ cho con bú, nét viết rất lạ (bộ ba chấm thủy viết thành hình số 8, chữ nhất dạng cổ cũng khó nhận ra) thì hầu như không ai đọc được.

Thêm một điểm cũng lạ là người Việt chơi bài và cờ hầu như không biết chữ Hán, nhưng nhận diện quân Cờ Tướng, Mạt Chược và quân bài Tam Cúc hay Tổ Tôm viết bằng chữ Hán thì không saị

Cửa tiệm Mekong Center chúng tôi ở Nhật Bản thường bán bài Tổ Tôm cho người Việt (thanh niên miền Bắc) và cho người Nhật, họ không biết chơi, nhưng mua để nghiên cứu tìm hiểu nguồn gốc.

Hàng ngày có khoảng 40 người Việt chơi bài Tổ Tôm tại trụ sở hội Cao Niên Mỹ-Á, ở Little Saigon thuộc Cali, Hoa Kỳ.

CHÚT ÁNH SÁNG VỀ GỐC BỘ BÀI TỔ TÔM

Giữa năm 2002, tình cờ chúng tôi gặp một người Trung Quốc tên Vu Thục Quyên sinh trưởng ở Thiên Tân. Khi cho bà ấy xem bộ bài tổ tôm thì bà ấy nói rằng nhớ mang máng hồi nhỏ đã thấy trong phim ảnh Trung Quốc. Theo bà, có lẽ đây là bộ bài gốc từ miền nam Trung Quốc, thuộc các vùng như Phúc Kiến, Hồ Nam, Quảng Đông... Các trang phục của hình vẽ đó thuộc thời Đường là thời văn hóa thịnh đạt nhất, nhưng chính bà ấy lúc đầu cũng không đọc được các chữ Hán trên bộ bàị Cũng theo bà, nguyên thủy bộ bài làm bằng thẻ tre, sau này mới làm bằng giấy cho tiện. Chúng tôi đã tặng bà ấy một bộ và nhờ truy tầm thêm hô..

Riêng tôi suy luận cũng thấy có lý phần nào, vì có thế thì người Hoa mới in bộ bài này và một số người chơị Nhật Bản là một nước bảo tồn văn hóa rất kỹ, mà đây là một bộ bài thì số người chơi phải khá đông, nên nếu gốc của Nhật thì dù có bị mai một, cũng không thể không để lại dấu vết nàọ

Chúng tôi vẫn mang thắc mắc về nguồn gốc bộ bài, nên ngày 24/12/2003, nhân dịp gặp lại cô Vu Thục Quyên, tôi yêu cầu cô gọi điện trực tiếp qua hỏi công ty sản xuất bộ Bài Tô Tôm (chỉ ghi tên tiếng Việt rất lớn mà không có tên nào khác) ở Hồng Kông thì được biết gốc gác từ phía nam Trung Quốc và có tên tiếng Hoa là Vân Nam Bài.

Nguồn: Kinh Tế
 

Bài viết liên quan

Thumbnail bài viết: Robot làm việc tại các kho hàng của Amazon đã vượt mốc 1 triệu, thậm chí có thể vượt qua con người...
Robot làm việc tại các kho hàng của Amazon đã vượt mốc 1 triệu, thậm chí có thể vượt qua con người...
Tờ Wall Street Journal (WSJ) đưa tin rằng số lượng robot làm việc tại các kho hàng của Amazon cuối cùng đã vượt mốc 1 triệu. Trong khi đó, số lượng con người làm việc tại các kho hàng là... 1,56...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Liệu việc cắt giảm thuế tiêu dùng có lợi cho người giàu không ? Sự khác biệt so với trợ cấp là ?
Nhật Bản : Liệu việc cắt giảm thuế tiêu dùng có lợi cho người giàu không ? Sự khác biệt so với trợ cấp là ?
Thủ tướng Ishiba Shigeru đã đưa ra bình luận về việc cắt giảm thuế tiêu dùng rằng "bạn càng giàu, bạn càng được hưởng lợi", gây ra tranh cãi trên mạng xã hội. Người ta thường nói rằng thuế tiêu...
Thumbnail bài viết: Vấn đề người Nhật tái sử dụng mật khẩu quá nhiều, tiết lộ trong một cuộc khảo sát toàn cầu.
Vấn đề người Nhật tái sử dụng mật khẩu quá nhiều, tiết lộ trong một cuộc khảo sát toàn cầu.
Okta Japan, một nhà cung cấp dịch vụ quản lý danh tính, đã công bố kết quả của "Báo cáo xu hướng danh tính khách hàng năm 2025" nhắm vào người tiêu dùng ở chín quốc gia trên thế giới. Hơn 70%...
Thumbnail bài viết: Tỷ lệ đặt chỗ thành công cho Expo trung bình là 50% , rất khó để thắng sự kiện và tour tham quan gian hàng.
Tỷ lệ đặt chỗ thành công cho Expo trung bình là 50% , rất khó để thắng sự kiện và tour tham quan gian hàng.
Thông tin tiết lộ cho biết tỷ lệ thành công của cuộc xổ số bảy ngày trước chuyến thăm, cho phép đặt chỗ cho các gian hàng và sự kiện tại Triển lãm Osaka-Kansai, trung bình là khoảng 50%. Hiệp hội...
Thumbnail bài viết: Đảng Dân chủ vì Nhân dân cân nhắc áp dụng "thuế tài sản bỏ trống" đối với người nước ngoài, những cam kết bổ sung cho cuộc bầu cử Thượng viện.
Đảng Dân chủ vì Nhân dân cân nhắc áp dụng "thuế tài sản bỏ trống" đối với người nước ngoài, những cam kết bổ sung cho cuộc bầu cử Thượng viện.
Đảng Dân chủ vì Nhân dân đã công bố những cam kết bổ sung cho cuộc bầu cử Thượng viện vào ngày 2. Đảng sẽ cân nhắc áp dụng "thuế tài sản bỏ trống" đối với người nước ngoài mua nhà không phải để ở...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Doanh thu thuế năm tài chính 2024 đạt mức cao kỷ lục trong năm thứ năm liên tiếp, cao hơn dự kiến - thuế tiêu dùng đạt mức cao kỷ lục.
Nhật Bản : Doanh thu thuế năm tài chính 2024 đạt mức cao kỷ lục trong năm thứ năm liên tiếp, cao hơn dự kiến - thuế tiêu dùng đạt mức cao kỷ lục.
Doanh thu thuế quốc gia trong năm tài chính 2024 vượt dự báo, đạt mức cao kỷ lục trong năm thứ năm liên tiếp. Doanh thu thuế tiêu dùng, bị ảnh hưởng bởi giá cả tăng, đã đạt mức cao kỷ lục. Theo...
Thumbnail bài viết: Tại sao Nhật Bản không thể thờ ơ với thỏa thuận các quốc gia thành viên NATO rằng "sẽ chi 5% GDP cho quốc phòng trong 10 năm" ?
Tại sao Nhật Bản không thể thờ ơ với thỏa thuận các quốc gia thành viên NATO rằng "sẽ chi 5% GDP cho quốc phòng trong 10 năm" ?
Vào ngày 25 tháng 6, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh tại Hà Lan và đã nâng đáng kể mục tiêu chi tiêu quốc phòng và các khoản đầu tư liên quan của các...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : JAL mở rộng "Sân bay thông minh" đến 11 sân bay khu vực như Nagasaki, Miyazaki, Aomori, v.v.
Nhật Bản : JAL mở rộng "Sân bay thông minh" đến 11 sân bay khu vực như Nagasaki, Miyazaki, Aomori, v.v.
Japan Airlines đã thông báo vào ngày 2 tháng 7 rằng hãng sẽ mở rộng số lượng sân bay mà hãng sẽ đưa vào "Sân bay thông minh", giúp cải thiện sự tiện lợi của sân bay bằng cách thiết kế lại quầy...
Thumbnail bài viết: "Những rối loạn tiềm ẩn" trong thời đại điện thoại thông minh đang trở nên nghiêm trọng hơn.
"Những rối loạn tiềm ẩn" trong thời đại điện thoại thông minh đang trở nên nghiêm trọng hơn.
Điện thoại thông minh đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta, từ giao tiếp hàng ngày đến thu thập thông tin và giải trí. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi, chúng có thể...
Thumbnail bài viết: Mục tiêu đặt ra cho hành khách tàu du lịch Nhật Bản , 1 triệu lượt khách vào năm 2030.
Mục tiêu đặt ra cho hành khách tàu du lịch Nhật Bản , 1 triệu lượt khách vào năm 2030.
Vào ngày 26, nhóm chuyên gia của Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng, Giao thông và Du lịch đã biên soạn một báo cáo bao gồm mục tiêu đạt 1 triệu hành khách tàu du lịch Nhật Bản vào năm 2030. Trong tương...
Your content here
Top