Bài dịch dành cho anh x-men dễ thương: 暗黙知について

nhjp91

Moderator

暗黙知(Tacit knowing)という概念は、Michel Polanyi(1966) が打ちだしたものである。Polanyi は、ハンガリー生れの科学者で、最初は医師としてスタートし、ついで物理化学者としてエックス線回折と結晶の研究、吸着のポテンシャル理論や化学反応速度論などの研究で有名となった。(息子のジョンは1986年、ノーベル化学賞を受賞している)。その後、経済学、社会学、哲学の分野で業績を上げた。暗黙知は、哲学的業績の最後を飾るものである。(大塚他、1987)

彼によると、知識には、言葉で表すことのできる知識とできない知識とがある。後者を暗黙知と呼ぶ。知識は階層構造をなすが、暗黙知はある階層の知識からその構成部分としての知識の総和を減じた時の差に相当する。換言すれば、ある階層とひとつ下の階層との差が暗黙知ということになる。言葉で表すことのできる知識や総和として加えあわされた個々の知識は、形式知と呼ばれることもある。

たとえば、オーケストラがある曲を演奏する場合、当然のこと楽譜に則って演奏するのであるが、同じ楽譜を使っても、私たちはオーケストラごとに異なる演奏を聴くことになる。つまり、演奏と楽譜との差は暗黙知である。

また、陶芸では「一焼き、二土、三細工」と言われるそうだが、それら3要素のそれぞれをマスターしても「師匠には適わない」と弟子が言ったとき、師匠と弟子の差として暗黙知が横たわっている。3要素のひとつひとつにも暗黙知が含まれることは言うまでもないであろう。

世間では、そのような暗黙知が存在しているという意識はかなり広範にあるように見えるが、暗黙知が評価されることは少ない。特に、科学の世界で暗黙知が論文にならないということ故に、暗黙知は科学ではない、とされてしまうことがある。

その反面、科学の世界では、現実に御利益(ごりやく)に浴していて、しばしば暗黙知が新しい発見の源泉となる。暗黙知を豊富に持っている研究者は、新発見をする可能性が高いことになる。そこでは、暗黙知を日常の中で習得する能力とその可能性を現実化する能力とが研究者の能力ということになる。

近代以降の産業において、分業化による大量生産、特にいわゆるベルトコンベアー式の産業形態においては、それまでの暗黙知が形式知として明確になっている必要がある。利潤をより多く上げるためには、暗黙知より形式知が有利である。

これらの御利益については、晝馬輝夫(2003)社長が強調しているところは有名である。小柴博士のノーベル賞を支えた高い技術には暗黙知の力が与っていると言って過言でないかも知れない。

暗黙知であっても、知識であるから表現することが可能である。しかし、それは概括的であったりたとえ話であったり、その本質的実態を明示できないことが普通である。近代科学にあっては、本質的実態を明示することが要求される。故に、暗黙知を論文としたとしても自然科学論文として受理されにくく、したがってその業績の評価が一般に低くならざるを得ない。

論文のアブストラクトは、論文本体を暗黙知化している部分が多い。しかし、アブストラクトだけを読んでも実験の再現は出来ない。その本質的実態を明示していない。だから、アブストラクトは本文があってこそ、存在意義があることになる。この関係にも暗黙知の性格の一端が現れている。

社会科学や文化の分野では、暗黙知自体もその対象となりえて、本や論文とすることができる。自然科学的分野であっても、暗黙知で特許はとれる。総説は暗黙知的である。

かくして、暗黙知の重要性は大きなものがあって、それを意識的に追求することは、知の進歩にとって大変重要である。今後、そのそのような認識が一般的になってくると期待される。

参考文献

Michael Polanyi(1966)The Tacit Dimension. Routledge & Kegan Paul Ltd., London. (佐藤敬三訳(1980)「暗黙知の次元」紀伊國屋書店/高橋 勇夫訳(2003)「暗黙知の次元」ちくま学芸文庫)

大塚明郎他(1987)「創発の暗黙知--マイケル・ポランニー その哲学と科学」清玄社

晝馬輝夫(2003)「『できない』と言わずにやってみろ!―人類には『知らないこと』『できないこと』がいっぱいある」 イーストプレス


Nguồn:http://www4.airnet.ne.jp/tomo63/anmokuchizetu.html
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:

jindo_89

Liu liu.... (*´з`)~♪
[ Spam ] : "Anh x-men dễ thương" có quà của em nhíp sướng nhé, khikhi :D Đừng "né" nhé :D

- Lót gạch chờ thành quả của anh X-men :D
 

x-men

New Member
Oh my god! Mới vào chơi đã thấy bắt đầu bị tra tấn. Đang tập dịch VN~NB trả bài lần trước, gặp thêm bài này chắc mất ngủ nữa òi.

Dịch đại trước đoạn này nha, có giờ làm thêm nữa .

暗黙知(Tacit knowing)という概念は、Michel Polanyi(1966) が打ちだしたものである。Polanyi は、ハンガリー生れの科学者で、最初は医師としてスタートし、ついで物理化学者としてエックス線回折と結晶の研究、吸着のポテンシャル理論や化学反応速度論などの研究で有名となった。(息子のジョンは1986年、ノーベル化学賞を受賞している)。その後、経済学、社会学、哲学の分野で業績を上げた。暗黙知は、哲学的業績の最後を飾るものである。(大塚他、1987)

Khái niệm về 暗黙知=Kĩ năng ngầm của loài người(bác Kamikaze chưa chỉ cho từ tương đối nên tự sáng tác heheh) đầu tiên do ông Michel Polanyi(1966) nêu ra . Ông Polanyi là khoa học gia sinh ra tại Hunggari (phiên âm theo tiếng V nhá :)) . Khởi nghiệp (hoặc khởi đầu) ông làm bác sĩ, ( ついで(に)= sau đó, tiếp theo, rốt cục, nhân tiện ...v.v nhiều quá dùng từ nào đây, khổ quá :)) Tiếp theo với danh (địa) vị (bài gốc không có nhưng để vào cho dễ hiểu, anh chị em đừng chửi nhá) nhà vật lí hóa học( Hoặc sau đó là nhà hóa học vật lí), ông nổi tiếng nhờ nghiên cứu quang tuyến X回折(là cái quái gì mà tìm hiểu nhưng không biết giải thích sao. Ghét nhất môn hóa học, vật lí, có giờ sẽ tìm hiểu thêm) , kết tinh, 吸着のポテンシャル理論 (chưa có giờ tìm hiểu nhá, mà tìm hiểu xong chắc cũng hỏng hiểu heheh), và nghiên cứu về luận tốc độ phản ứng hóa học(dùng Hán Việt thôi thì rành lắm heheh)(con là ông John đã nhận được giải thưởng Nobel hóa học năm 1986). Sau đó ông đã nâng cao thành quả ( dùng nghiệp tích cũng rất dễ hiểu với x-men . Còn mọi người sao nhỉ ?) về các bộ môn kinh tế học, xã hội học, triết học. 暗黙知(nói trên rồi nhá :)) là thành quả triết học đã được... (飾るもの, 優勝を飾る、最高の成績を飾る...v.v tiếng V nói sao đây?) cuối cùng của ông.

Làm lẹ để mọi người khỏi mong. Có giờ rảnh sẽ làm thêm và sẽ tìm hiểu, viết lại cho gọn không bỡn như trên. Thú thật với anh chị em, x-men ăn to nói lớn nhưng ở Vn mới học hết lớp 6 của hơn 20 năm về trước. Ăn nói bằng tiếng VN 100% sẽ không theo kịp mấy em trong đây. Đầu năm mới bị cậu ở VN''chửi'' ăn nói khó hiểu và hay dùng từ cổ, và mới bị cô Dịudang nói : là người Vn phải này nọ này kia...tự ái lắm hehehe :) Sẽ cố gắng bám theo cái box dịch thuật này để học hỏi thêm cách dùng từ tiếng V của anh chị em.
 

diudang189

*-: a happi-girl :-*
Thành viên BQT
và mới bị cô Dịudang nói : là người Vn phải này nọ này kia...tự ái lắm hehehe :) Sẽ cố gắng bám theo cái box dịch thuật này để học hỏi thêm cách dùng từ tiếng V của anh chị em.
Hehe, hiệu quả thật! (làm được bác x-men tự ái ^^). Công nhận, mình phục mình ghê cơ :;-D:

Góp hộ bác một ý để dịch từ kia :D

暗黙知=Kĩ năng ngầm của loài người >> tri thức/kiến thức tiềm ẩn.
 

x-men

New Member
暗黙知=Kĩ năng ngầm của loài người >> tri thức/kiến thức tiềm ẩn.

Câu này nghe hay hơn nhỉ:)

Mới nghĩ ra được câu dịch cho câu này : 暗黙知は、哲学的業績の最後を飾るものである= Tri thức tiềm ẩn là thành quả triết học cuối cùng đã trang điểm cho sự nghiệp của ông.

Hơi xa với bản gốc nhưng nghe cũng thuận tai. Mọi người thấy sao ?
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:

x-men

New Member
Hôm nay dậy sớm. Nhìn cái bài này ngứa mắt quá nên vừa uống cà phê trung nguyên vừa làm tiếp câu nữa...

彼によると、知識には、言葉で表すことのできる知識とできない知識とがある。後者を暗黙知と呼ぶ。知識は階層構造をなすが、暗黙知はある階層の知識からその構成部分としての知識の総和を減じた時の差に相当する。換言すれば、ある階層とひとつ下の階層との差が暗黙知ということになる。言葉で表すことのできる知識や総和として加えあわされた個々の知識は、形式知と呼ばれることもある。

Theo ông, có tri thức có thể biểu hiện bằng lời nói (ngôn ngữ), và có tri thức không thể biểu hiện đươc. Cái tri thức nói thứ 2 ( tri thức không biểu hiện được) gọi là tri thức tiềm ẩn. Tri thức được cấu tạo theo tầng, lớp . Tri thức tiềm ẩn tương đương với ...(暗黙知はある階層の知識からその構成部分としての知識の総和を減じた時の差に相当する= đoạn này sẽ tìm cách nói thích hợp) .Nói cách khác...(ある階層とひとつ下の階層との差が暗黙知ということになる:~との差 = chưa tìm được cách nói, khi tìm được sẽ viết hoàn chỉnh). Tri thức có thể biểu hiện bằng lời nói hoặc (từng) tri thức riêng biệt được thêm vào với tính cách tổng thể (chưa vừa ý lắm) cũng có lúc được gọi là 形式知(tri thức nổi ???).

暗黙知:tri thức tiềm ẩn, tri thức ngầm
形式知:tri thức nổi???

Thôi đi bỏ rác rồi chuẩn bị đi làm đây. Chúc mọi người 1 ngày thật nhiều may mắn nhé. よい一日を
 

diudang189

*-: a happi-girl :-*
Thành viên BQT
暗黙知:tri thức tiềm ẩn, tri thức ngầm
形式知:tri thức nổi???

Nên dùng một cặp thôi nhỉ:

tri thức hiện hữu <> tri thức tiềm ẩn

tri thức hiện <> tri thức ẩn

tri thức nổi <> tri thức ngầm
Mà bác dịch hay đang diễn câu thế kia :angry_002:
 

kamikaze

Administrator
Mất lòng 1 chút nhưng mà bác cũng là đàn anh nên không nên vừa dịch vừa chơi như thế này bác ơi. Làm được câu nào thì làm cho ra câu đó đi. Dịch khác với diễn câu. Bác làm thế này nếu các em mới học dịch trên đây cũng vào diễn câu như bác trên đây thì sẽ không hay.
 

x-men

New Member
Heheh, cách trình bày này đâu phải là làm xong mang lên chấm điểm . Vừa học vừa chơi, viết ra cả cái mình không biết để người khác cho ý kiến, như khi đang làm bài tập chung với bạn bè. Nếu mọi người không thích thì sẽ làm bài theo kiểu xong mang lên chấm điểm .

Câu đầu tiên :

Khái niệm về tri thức tiềm ẩn đầu tiên do ông Michel Polanyi(1966) nêu ra . Ông Polanyi là khoa học gia sinh ra tại Hunggari . Khởi khởi đầu ông là bác sĩ. Sau đó là nhà hóa học vật lí, ông nổi tiếng nhờ nghiên cứu quang tuyến X回折, kết tinh, 吸着のポテンシャル理論 và nghiên cứu về luận tốc độ phản ứng hóa học (con là ông John đã nhận được giải thưởng Nobel hóa học năm 1986). Sau đó ông đã nâng cao thành quả về các bộ môn kinh tế học, xã hội học, triết học. Tri thức tiềm ẩn là thành quả triết học, cuối cùng làm rạng rỡ cho sự nghiệp của ông.

Mấy từ chuyên môn trên, xin lỗi mọi người đây không chỉ còn là vấn đề tiếng Nhật nữa mà đã qua chuyên môn. Không có thời gian nên xin để tạm vậy.
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:

x-men

New Member
Đoạn cuối vẫn chưa vừa ý. Mọi người cho ý kiến.

Câu thứ 2 có từ ~の差 chưa tìm được cách nói thích hợp. Khi nào tìm ra sẽ sửa lại và dịch tiếp.
 

diudang189

*-: a happi-girl :-*
Thành viên BQT
Heheh, cách trình bày này đâu phải là làm xong mang lên chấm điểm . Vừa học vừa chơi, viết ra cả cái mình không biết để người khác cho ý kiến, như khi đang làm bài tập chung với bạn bè. Nếu mọi người không thích thì sẽ làm bài theo kiểu xong mang lên chấm điểm .

Dù có làm phật ý/tự ái bác x-men thêm lần nữa thì Dịu cũng xin nêu quan điểm của mình thế này:

- Box dịch thuật này đếm lại thì cũng chỉ có vài người tham gia thôi, nhưng so với một vài diễn đàn khác thì những bài như chỉ vào khen/chê, không nêu quan điểm rõ ràng chắc chắn ko được chấp nhận cho tồn tại. Nhưng không phải vì ít người tham gia mà nó không có nhiều bài viết có giá trị. Thậm chí, có lẽ chính nhờ sự nghiêm túc trong việc học/việc làm như vậy mà box dịch thuật của TTNB.net có nhiều bài dịch được đến nơi đến chốn, người dịch và người tham gia comment cũng học được thêm nhiều điều, và chắc cũng có không ít người dù không viết bài nhưng cũng vào đọc tham khảo.

- Trước giờ mọi người tham gia dịch không nhằm được "chấm điểm" - không vì để mong người khác khen ngợi mình, hay cũng ko vì bị nói chỗ nọ chưa đúng, chỗ kia còn sai mà chấp nhận dừng lại, ko tham gia nữa. Học mà chơi, chơi mà học, nhưng ko có nghĩa là được phép đùa cợt trong câu dịch thế kia.

- Thấy bác x-men cũng từng tham gia comment các bài liên quan đến tiếng Nhật/dịch tiếng Nhật nên nghĩ bác cũng có sự quan tâm đến nó. Nhưng đến bài trên thì Dịu nhận ra mình đã nhầm. Nếu bác nghĩ ngôn ngữ, dịch thuật là thứ để đem ra làm trò đùa, để chọc cho vui thì chắc chắn bác ko phù hợp ở đây rồi. TTNB.net có những chỗ để vui, để đùa... nhưng những chỗ được coi là cần sự nghiêm túc như box Dịch thuật này thì chắc chắn ko để cho bất cứ ai vào đùa giỡn được.

- Nếu bác cảm thấy đang bị ép dịch thì có lẽ nên dừng lại, khi chưa quá muộn, đỡ làm mất thời gian của bác. Dịu cũng xin lỗi vì nhiều bài cũng đã có ý lôi kéo bác tham gia dịch.

Cũng xin nhắc lại một câu Dịu đã từng nói: Là người "trong cuộc" thì sẽ thấy cảm giác khác "đứng ngoài và đánh giá". Coi như hai bài vừa rồi là cơ hội để bác x-men "vào cuộc" để cảm thấy được thế nào. Đứng ngoài nói nhiều khi thấy "hay" lắm, nhưng khi bắt tay vào làm thì mới biết là mình có làm được như người khác hay ko.
 

x-men

New Member
Xin lỗi mọi người chứ mọi thấy thấy trong bài chỗ nào x-men tôi dùng từ làm trò đùa ? Mấy cái x-men tôi để trong ngoặc là nói lên ý kiến của mình, những chỗ không hiểu để xin mọi người cho ý kiến . Cách nói chuyện muốn gây tếu một chút nên không hợp với mọi người chăng?
 

diudang189

*-: a happi-girl :-*
Thành viên BQT
Xin lỗi mọi người chứ mọi thấy thấy trong bài chỗ nào x-men tôi dùng từ làm trò đùa ? Mấy cái x-men tôi để trong ngoặc là nói lên ý kiến của mình, những chỗ không hiểu để xin mọi người cho ý kiến . Cách nói chuyện muốn gây tếu một chút nên không hợp với mọi người chăng?

gây tếu = làm trò đùa.

Thử đọc một đoạn dịch của bác phía trên, thì không hiểu mục đích chính của bác là dịch hay là gây tếu nữa. Nếu gây tếu thì post vào dịch thuật không hợp, còn nếu là dịch thì cũng thấy không nghiêm túc một chút nào cả.

Khái niệm về 暗黙知=Kĩ năng ngầm của loài người(bác Kamikaze chưa chỉ cho từ tương đối nên tự sáng tác heheh) đầu tiên do ông Michel Polanyi(1966) nêu ra . Ông Polanyi là khoa học gia sinh ra tại Hunggari (phiên âm theo tiếng V nhá :)) . Khởi nghiệp (hoặc khởi đầu) ông làm bác sĩ, ( ついで(に)= sau đó, tiếp theo, rốt cục, nhân tiện ...v.v nhiều quá dùng từ nào đây, khổ quá :)) Tiếp theo với danh (địa) vị (bài gốc không có nhưng để vào cho dễ hiểu, anh chị em đừng chửi nhá) nhà vật lí hóa học( Hoặc sau đó là nhà hóa học vật lí), ông nổi tiếng nhờ nghiên cứu quang tuyến X回折(là cái quái gì mà tìm hiểu nhưng không biết giải thích sao. Ghét nhất môn hóa học, vật lí, có giờ sẽ tìm hiểu thêm) , kết tinh, 吸着のポテンシャル理論 (chưa có giờ tìm hiểu nhá, mà tìm hiểu xong chắc cũng hỏng hiểu heheh), và nghiên cứu về luận tốc độ phản ứng hóa học(dùng Hán Việt thôi thì rành lắm heheh)(con là ông John đã nhận được giải thưởng Nobel hóa học năm 1986). Sau đó ông đã nâng cao thành quả ( dùng nghiệp tích cũng rất dễ hiểu với x-men . Còn mọi người sao nhỉ ?) về các bộ môn kinh tế học, xã hội học, triết học. 暗黙知(nói trên rồi nhá :)) là thành quả triết học đã được... (飾るもの, 優勝を飾る、最高の成績を飾る...v.v tiếng V nói sao đây?) cuối cùng của ông.
 

x-men

New Member
Chỉ dịch được 2 đoạn đầu . Và mới tìm được từ cho ~の差 nên dịch lại cho hoàn chỉnh .

Khái niệm về tri thức tiềm ẩn đầu tiên do ông Michel Polanyi(1966) nêu ra . Ông Polanyi là khoa học gia sinh ra tại Hunggari . Khởi khởi đầu ông là bác sĩ. Sau đó là nhà hóa học vật lí, ông nổi tiếng nhờ nghiên cứu về nhiễu xạ tia X, kết tinh, lí luận về tiềm năng hấp thụ và nghiên cứu về luận tốc độ phản ứng hóa học (con là ông John đã nhận được giải thưởng Nobel hóa học năm 1986). Sau đó ông đã nâng cao thành quả về các bộ môn kinh tế học, xã hội học, triết học. Tri thức tiềm ẩn là thành quả triết học, mà ông đã làm rạng rỡ lần cuối cho sự nghiệp của ông.

Theo ông, có tri thức có thể biểu hiện bằng lời nói, và có tri thức không thể biểu hiện đươc. Cái tri thức nói sau gọi là tri thức tiềm ẩn. Tri thức được cấu tạo theo tầng, lớp . Tri thức tiềm ẩn tương đương với phần chênh lệch khi tổng thể tri thức với cấu tạo từng phần của 1 tri thức ở tầng lớp nào đó bị suy giảm .Nói cách khác, phần chênh lệch của tầng trên và dưới của tầng lớp tri thức nào đó được gọi là tri thức tiềm ẩn. Tri thức có thể biểu hiện bằng lời nói hoặc từng tri thức cá biệt được hòa hợp vào với tính cách tổng thể cũng có lúc được gọi là tri thức hiện hữu .
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:

x-men

New Member
gây tếu = làm trò đùa.

Thử đọc một đoạn dịch của bác phía trên, thì không hiểu mục đích chính của bác là dịch hay là gây tếu nữa. Nếu gây tếu thì post vào dịch thuật không hợp, còn nếu là dịch thì cũng thấy không nghiêm túc một chút nào cả.

Đã nói phía trên, nên thử bỏ mấy câu trong ngoặc ra nhé. Bài dịch nó sẽ được như trên .
 

diudang189

*-: a happi-girl :-*
Thành viên BQT
Đã nói phía trên, nên thử bỏ mấy câu trong ngoặc ra nhé. Bài dịch nó sẽ được như trên .

Chính bác cũng biết ít nhất thì cái trong ngoặc cũng gây cảm giác không nghiêm túc cho bài dịch, vậy chính bác là người phải bỏ đi chứ không phải là người đọc.
 

jindo_89

Liu liu.... (*´з`)~♪
Em nghĩ dù sao cũng ko nên để chữ Tiếng Nhật lẫn vào thế kia.

- quang tuyến X回折 >> Nhiễu xạ tia X

- 吸着のポテンシャル理論 : lí luận về tiềm năng hấp thụ ? :D
 

x-men

New Member
Cảm ơn em, anh sẽ sửa lại. Lại biết thêm được điều mới :)
 

jindo_89

Liu liu.... (*´з`)~♪
Cảm ơn em, anh sẽ sửa lại. Lại biết thêm được điều mới :)

- cái 吸着のポテンシャル理論 thì em ko dám chắc đâu nhé. :D

Với em nghĩ thế này .

Có lẽ khi dịch thì nên chọn lấy 1 phương án mà mình cảm thấy thích hợp nhất. Sau đó tô màu và ở bên dưới đoạn dịch ghi ra là : Chỗ này, chỗ kia ko hiểu rõ, có thể dịch thế này hay thế kia ko ? Ko nên mở ngoặc ghi như thế kia, đọc rất rối mắt và ko liền mạch đoạn dịch.
 

kamikaze

Administrator
Không nhòm hết nhưng có chỗ này xin góp ý:


彼によると、知識には、言葉で表すことのできる知識できない知識とがある。後者を暗黙知と呼ぶ。

AとB...です。 後者は・・・ Trường hợp này 後者=B.

(Tiếng Việt không có từ thì phải còn trong tiếng Anh có cặp tương tự
"The former" và "the latter" có cách sử dụng tương tự 前者 và 後者)

Và bác dịch là

Theo ông, có tri thức có thể biểu hiện bằng lời nói, và có tri thức không thể biểu hiện đươc. Cái tri thức nói sau gọi là tri thức tiềm ẩn.

Không sai nhưng vừa thừa từ và lại mang tính trực dịch. Nên ghi rõ là "tri thức không thể biểu hiện đươc này" gọi là gọi là tri thức tiềm ẩn
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
Top