Chính trị Chính Trị Nhật Bản Thời Phong Kiến ( Từ năm 1185 đến năm1868)

kamikaze · Lúc 09:21:03 Hôm qua

Sau khi cải cách Taika và thời Nara–Heian khẳng định quyền lực quý tộc, Nhật Bản bước sang một giai đoạn chính trị hoàn toàn khác. Từ cuối thế kỷ 12, quyền lực rời khỏi tay giới quý tộc và tập trung vào tầng lớp võ sĩ (samurai). Trong gần bảy thế kỷ, hệ thống Mạc phủ (Shogun) nắm thực quyền, còn Thiên Hoàng bị đẩy vào vai trò nghi lễ. Đây chính là giai đoạn chính trị phong kiến đặc trưng của Nhật Bản.

1. Mạc phủ Kamakura (1185–1333) – Khởi đầu chính quyền võ sĩ

Bối cảnh: Cuộc chiến Genpei (1180–1185) giữa hai gia tộc Taira và Minamoto kết thúc với thắng lợi của Minamoto no Yoritomo.
Chính trị: Yoritomo thành lập Mạc phủ tại Kamakura, mở đầu cho chế độ “chính quyền võ gia”.
Đặc điểm: Shogun nắm quân đội và hành chính, Thiên Hoàng chỉ còn quyền lực tượng trưng.
Ý nghĩa: Đây là lần đầu tiên tầng lớp võ sĩ trở thành trung tâm chính trị, thay thế quý tộc cung đình.

2. Mạc phủ Muromachi (1336–1573) – Phân quyền và hỗn loạn

Thành lập: Ashikaga Takauji lập Mạc phủ mới tại Muromachi (Kyoto).
Tính chất: Quyền lực trung ương yếu, các lãnh chúa địa phương (daimyo) dần tự chủ.
Hệ quả: Nhật Bản rơi vào thời kỳ Chiến Quốc (Sengoku Jidai), với hàng trăm lãnh địa tranh giành quyền lực.
Ý nghĩa chính trị: Shogun mất uy tín, đất nước rơi vào tình trạng vô chính phủ trên thực tế, tạo điều kiện cho những nhân vật thống nhất sau này xuất hiện.

3. Quá trình thống nhất (1568–1600)

Ba nhà lãnh đạo quân sự kiệt xuất lần lượt xuất hiện, thay đổi cục diện chính trị:

Oda Nobunaga: dùng vũ lực và cải cách quân sự, đặt nền móng thống nhất.
Toyotomi Hideyoshi: hoàn tất phần lớn công cuộc thống nhất, củng cố quyền lực trung ương.
Tokugawa Ieyasu: đánh bại đối thủ trong trận Sekigahara (1600), trở thành Shogun, mở ra thời Edo.

Ý nghĩa: Lần đầu tiên sau nhiều thế kỷ hỗn loạn, Nhật Bản có một chính quyền trung ương mạnh mẽ và ổn định.

4. Mạc phủ Tokugawa (1603–1868) – Trật tự phong kiến ổn định

Chính quyền Edo: Tokugawa Ieyasu đặt trụ sở tại Edo, duy trì quyền lực Shogun trong hơn 250 năm.
Hệ thống chính trị:
- Xã hội chia thành bốn giai cấp (samurai, nông dân, thợ thủ công, thương nhân).
- Daimyo bị kiểm soát bằng chế độ sankin-kōtai (luân phiên cư trú ở Edo).
Đối ngoại: Chính sách tỏa quốc (sakoku) giới hạn quan hệ với bên ngoài để bảo vệ quyền lực Mạc phủ.
Hạn chế: Chính sách khép kín khiến Nhật Bản tụt hậu so với phương Tây. Đến giữa thế kỷ 19, áp lực từ Mỹ và châu Âu cùng mâu thuẫn xã hội trong nước làm Mạc phủ Tokugawa suy yếu nghiêm trọng.

Kết luận

Chính trị Nhật Bản thời phong kiến (1185–1868) đặc trưng bởi song quyền: Thiên Hoàng là biểu tượng, còn thực quyền thuộc Shogun. Từ sự ổn định của Kamakura, sự phân quyền hỗn loạn thời Muromachi, đến quá trình thống nhất và sự bảo thủ dưới Tokugawa, giai đoạn này vừa tạo ra sự ổn định kéo dài, vừa tích tụ mâu thuẫn dẫn tới sự sụp đổ Mạc phủ và Minh Trị Duy Tân.

Bài liên quan: