Xả tress Nhận từ 1 người bạn

takeo203

Moderator
Người Việt dễ ghét

Nguyễn Hưng Quốc


Từ trước đến nay, một cách công khai, trên sách báo cũng như trên các diễn đàn, hình như ai cũng nói người Việt…đáng yêu. Đó cũng là nhan đề cuốn sách do Doãn Quốc Sỹ viết và xuất bản tại Sài Gòn trước năm 1975. Xuất phát từ một lập trường và động cơ chính trị hoàn toàn ngược lại với Doãn Quốc Sỹ, Vũ Hạnh, giả danh một người Ý (Pazzi), cũng vội vã viết cuốn “Người Việt cao quý”, trong đó, nội dung chính của khái niệm “cao quý” cũng là…sự đáng yêu.

Mà không phải chỉ có người Việt Nam mới nói thế. Tôi có khá nhiều sinh viên Úc hoặc người các nước khác thường đi Việt Nam . Nhiều người không ngớt khen là người Việt Nam đáng yêu. Cách đây mấy năm, có một sinh viên người Na Uy sang Úc du học. Trên đường từ Na Uy sang Úc, anh ghé Việt Nam chơi hai tuần. Lý do ghé Việt Nam chỉ có tính chất thực dụng: vật giá rẻ. Vậy thôi. Nhưng hai tuần ở Việt Nam đã làm thay đổi hẳn kế hoạch học tập của anh. Mê Việt Nam trong thời gian hai tuần ấy, sang Úc, anh quyết định chọn Tiếng Việt làm một trong hai môn học chính trong chương trình Cử nhân. Hỏi: Mê nhất ở Việt Nam là điều gì? Anh đáp: Con người. Và nói thêm: “Người Việt rất đáng yêu”.


Cách đây mấy ngày, tôi cũng lại gặp một sinh viên khác, cũng mê Việt Nam như thế. Sau khi học xong trung học, thay vì vào đại học ngay, cô quyết định nghỉ một năm để đi làm và đi du lịch. Sau khi qua nhiều nước, cô ghé Việt Nam . Cũng chỉ là một quyết định tình cờ. Thoạt đầu, định ở vài ba tuần. Nhưng rồi cô lại đâm mê Việt Nam . Bèn quyết định ở lại thêm vài tháng. Trong vài tháng ấy, cô xin dạy học trong một trung tâm sinh ngữ tại Sài Gòn. Cô càng mê hơn nữa. Về lại Úc, cô bèn quyết định học tiếng Việt để sau này có cơ hội quay sang làm việc lâu dài tại Việt Nam . Hỏi lý do, cô cũng đáp như anh sinh viên người Na Uy kể trên: “Người Việt đáng yêu”.

Người Việt đáng yêu như thế nào? Tôi chưa bao giờ có ý định làm một cuộc điều tra thật đàng hoàng về đề tài này. Nhưng từ những gì tôi nghe từ các sinh viên cũng như bạn bè, đồng nghiệp của tôi, những nét đáng yêu nhất của người Việt Nam thường được nêu lên là: vui vẻ, cởi mở và thân thiện.

Tuy nhiên, tất cả những điều kể trên chỉ là một khía cạnh. Có một khía cạnh khác, vì lịch sự, người khác ít nói; và vì tự ái, chúng ta cũng ít khi đề cập: Có vô số người chê người Việt là cục cằn, thô lỗ, ích kỷ, tham lam vặt, hay nói dối vặt, thiếu kỷ luật, thiếu lịch sự, nói chung, là…dễ ghét. Ngay chính những người được xem là “mê” Việt Nam cũng thấy điều đó. Và dĩ nhiên, với tư cách là người Việt Nam , chúng ta cũng thừa biết điều đó.

Thật ra, ở quốc gia nào cũng có những người đáng yêu và những người dễ ghét. Đó là chuyện bình thường. Tuyệt đối không có gì đáng ngạc nhiên cả. Chỉ có vấn đề là: ở những nơi khác, nét đáng yêu và đáng ghét ở con người chủ yếu là do cá tính, hay nói cách khác, do Trời sinh; còn ở Việt Nam, do văn hoá, hay nói cách khác, do xã hội, đặc biệt, do chế độ sinh. Ở những nơi khác, sự phân bố của những người được xem là đáng yêu và những người bị xem là đáng ghét hoàn toàn có tính ngẫu nhiên; ở Việt Nam thì khác: nó có tính quy luật để theo đó, người ta có thể vẽ lên được một “bản đồ” đáng yêu / đáng ghét của người Việt một cách khá chính xác.

Đại khái “bản đồ” ấy như thế này:

Người Việt rất đáng yêu trong quan hệ cá nhân và ở những nơi quan hệ cá nhân đóng vai trò chính: gia đình, bàn tiệc, quán nhậu, và hàng xóm. Ở những nơi đó, người Việt, nói chung, rất nhiều tình cảm và tình nghĩa. Và cũng ở những nơi đó, ít ai phàn nàn về người Việt.

Nhưng vượt ra ngoài quan hệ cá nhân thì khác. Bước vào không gian công cộng ở Việt Nam , nhất là không gian công cộng ở đâu người Việt Nam cũng dễ ghét.

Cái dễ ghét ấy có thể được nhìn thấy ngay trên các chuyến bay về Việt Nam: Theo nhận định của nhiều người vốn đi nhiều, ít có tiếp viên hàng không nào dễ ghét như tiếp viên hãng Hàng Không Việt Nam; ít có công an và nhân viên hải quan nào dễ ghét như những người làm việc tại các sân bay quốc tế tại Việt Nam. Một sinh viên của tôi, người Úc, rất mê Việt Nam, và vì mê Việt Nam, cuối cùng, lấy vợ Việt Nam. Chính trong thời gian làm đám cưới, phải chạy vạy làm đủ các loại giấy tờ, từ hôn thú đến bảo lãnh vợ sang Úc, anh phờ phạc cả người. Quay về Úc, anh than: Chưa bao giờ anh thấy nhân viên hành chính ở đâu dễ ghét bằng các nhân viên hành chính ở Việt Nam .

Một người bạn khác của tôi, về Việt Nam thăm thân nhân bị bệnh, phải nằm bệnh viện, than: Chưa bao giờ thấy bác sĩ và y tá ở đâu lại dễ ghét như ở Việt Nam . Mặt mày ai cũng hầm hầm hay lạnh tanh. Người ta hỏi gì cũng quát, nạt. Họ chỉ dịu giọng được một lát khi nhận tiền lót tay. Một người bạn khác rất có thiện chí giúp đỡ Việt Nam, nhiều lần tổ chức quyên góp từ quần áo, sách vở đến máy vi tính ở Úc để chuyển về tặng cho người Việt; nhưng sau đó, đâm nản, cuối cùng, bỏ cuộc. Anh nói: “Mình mang quà về giúp, nhưng ở đâu cũng bị làm khó dễ.” Và kết luận: “Người Việt thật dễ ghét!”

Xin lưu ý: những nhân viên các loại và các cấp bị xem là dễ ghét trong công sở ấy có thể trở thành dễ thương với bạn bè, người thân hoặc người quen. Một viên công an mặt mày lúc nào cũng lạnh như tiền và lăm lăm đòi móc túi những người dân đến xin chứng nhận một thứ giấy tờ gì đó có thể là một người cởi mở, hào hiệp và hào phóng khi ngồi vào bàn nhậu với bạn bè. Nhưng trong quan hệ công cộng thì họ lại biến thành một người khác hẳn.

Có thể nói gọn lại thế này: Trong quan hệ cá nhân, người Việt thường đáng yêu; nhưng trong quan hệ công cộng, nhất là ở công sở, người Việt thường rất dễ ghét.

Cũng có thể nói một cách khái quát hơn: ở Việt Nam , cứ hễ có chút quyền lực, bất kể là quyền lực gì, người ta liền biến ngay thành người dễ ghét. Bản tính dễ thương đến mấy cũng thành dễ ghét. Nếu không dễ ghét vì sự hách dịch, quan liêu hay tham lam thì cũng dễ ghét vì sự chậm chạp, cẩu thả, lười biếng và vô trách nhiệm. Bởi vậy, nhiều người nhận xét: Chơi với người Việt thì vui, nhưng làm việc với người Việt thì đúng là một cực hình.
Trên bàn nhậu, ai cũng thông minh, biết điều, cởi mở; nhưng quay lại bàn giấy thì người ta lại lề mề, khó khăn, tắc trách, rất ít đáng tin cậy.

Do đó, vấn đề không phải là bản tính mà là văn hoá. Mà văn hoá, nhất là văn hoá hành chính, lại gắn liền với chế độ.

Bạn có nghĩ vậy không?
 
Thumbnail bài viết: Tổng lực lượng lao động của Nhật Bản đạt mức cao kỷ lục 68,73 triệu người.
Tổng lực lượng lao động của Nhật Bản đạt mức cao kỷ lục 68,73 triệu người.
Phụ nữ và người cao tuổi là động lực chính cho sự gia tăng này. Theo Khảo sát Lực lượng Lao động tháng 6 năm 2025 do Bộ Nội vụ và Truyền thông công bố, dân số có việc làm của Nhật Bản đã tăng...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Chính phủ điều chỉnh chi tiêu an sinh xã hội tăng 400 tỷ yên , tiêu chuẩn đề xuất ngân sách năm tài chính 2026.
Nhật Bản : Chính phủ điều chỉnh chi tiêu an sinh xã hội tăng 400 tỷ yên , tiêu chuẩn đề xuất ngân sách năm tài chính 2026.
Trong tiêu chuẩn đề xuất ngân sách năm tài chính 2026, vốn chỉ ra hướng đi cho việc lập ngân sách, chính phủ đã bắt đầu điều chỉnh mức tăng trưởng chi tiêu an sinh xã hội (tăng tự nhiên) do các...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Tai nạn chăm sóc trẻ em năm 2024 đạt mức cao kỷ lục 3.190 vụ, giảm số vụ tử vong.
Nhật Bản : Tai nạn chăm sóc trẻ em năm 2024 đạt mức cao kỷ lục 3.190 vụ, giảm số vụ tử vong.
Năm 2024, có 3.190 vụ tai nạn liên quan đến thương tích nghiêm trọng cho trẻ em tại các nhà trẻ và trường mẫu giáo trên toàn quốc, tăng 418 vụ so với năm trước và là con số cao nhất kể từ khi bắt...
Thumbnail bài viết: Bảng xếp hạng Doanh thu Nhà cung cấp Dịch vụ công nghệ thông tin năm 2024: Hitachi, NEC và NTT Data xếp hạng cao.
Bảng xếp hạng Doanh thu Nhà cung cấp Dịch vụ công nghệ thông tin năm 2024: Hitachi, NEC và NTT Data xếp hạng cao.
Vào ngày 30 tháng 7, IDC Nhật Bản đã công bố bảng xếp hạng doanh thu nhà cung cấp cho thị trường dịch vụ công nghệ thông tin trong nước năm 2024. Quy mô thị trường ước tính đạt 7.205 nghìn tỷ Yên...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Ghi nhận mức quyên góp thuế quê hương năm tài chính 2024 đạt mức cao kỷ lục 1,2 nghìn tỷ yên.
Nhật Bản : Ghi nhận mức quyên góp thuế quê hương năm tài chính 2024 đạt mức cao kỷ lục 1,2 nghìn tỷ yên.
Tổng số tiền quyên góp thông qua quyên góp thuế quê hương trong năm tài chính 2024 đã đạt mức cao kỷ lục 1,2728 nghìn tỷ yên. Đây là năm thứ năm liên tiếp số tiền quyên góp vượt quá 1 nghìn tỷ...
Thumbnail bài viết: Chi phí ăn uống đã tăng 10.000 yên ? Chi tiêu cho kỳ nghỉ hè của các gia đình có trẻ em sẽ tăng bao nhiêu ?
Chi phí ăn uống đã tăng 10.000 yên ? Chi tiêu cho kỳ nghỉ hè của các gia đình có trẻ em sẽ tăng bao nhiêu ?
Trong những tháng hè nóng nực từ tháng 6 đến tháng 9, một số người có thể lo lắng về hóa đơn tiền điện nước cao do điều hòa. Hơn nữa, do trẻ em ở nhà nhiều hơn trong kỳ nghỉ hè, chi phí ăn uống và...
Thumbnail bài viết: Tỷ lệ sinh tiếp tục giảm ở Nhật Bản, nơi tư tưởng "đàn ông đi làm, phụ nữ ở nhà" vẫn còn tồn tại.
Tỷ lệ sinh tiếp tục giảm ở Nhật Bản, nơi tư tưởng "đàn ông đi làm, phụ nữ ở nhà" vẫn còn tồn tại.
So với các nước phát triển khác, Nhật Bản có khoảng cách thu nhập giữa nam và nữ đã kết hôn lớn nhất. Sự phân công lao động theo giới tính - "đàn ông đi làm, phụ nữ ở nhà" - từng là điều bình...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Hơn 40% nam giới đã nghỉ phép chăm sóc con trong năm 2024, mức cao nhất từ trước đến nay.
Nhật Bản : Hơn 40% nam giới đã nghỉ phép chăm sóc con trong năm 2024, mức cao nhất từ trước đến nay.
Theo Khảo sát Cơ bản về Bình đẳng Việc làm năm 2024 do Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi công bố vào ngày 30, tỷ lệ nam giới nghỉ phép chăm sóc con là 40,5%. Con số này tăng 10,4 điểm phần trăm so...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Hội đồng Chuyên gia MEXT phê duyệt hỗ trợ chi phí sinh hoạt cho nghiên cứu sinh tiến sĩ, loại trừ sinh viên quốc tế.
Nhật Bản : Hội đồng Chuyên gia MEXT phê duyệt hỗ trợ chi phí sinh hoạt cho nghiên cứu sinh tiến sĩ, loại trừ sinh viên quốc tế.
Một thay đổi trong hệ thống hỗ trợ chi phí sinh hoạt cho nghiên cứu sinh tiến sĩ sau đại học loại trừ sinh viên quốc tế đã được thông qua rộng rãi tại một hội đồng chuyên gia MEXT vào ngày 30...
Thumbnail bài viết: Nhật Bản : Nghĩa vụ khai thuế tiêu dùng của các công ty nước ngoài tăng vọt. Cơ quan Thuế Quốc gia buộc phải giám sát do xác nhận gian lận.
Nhật Bản : Nghĩa vụ khai thuế tiêu dùng của các công ty nước ngoài tăng vọt. Cơ quan Thuế Quốc gia buộc phải giám sát do xác nhận gian lận.
Số lượng công ty nước ngoài phải khai thuế tiêu dùng đang tăng gấp đôi mỗi năm. Mặc dù các trường hợp khai thuế gian lận cũng đã được xác nhận, nhưng hệ thống theo dõi và điều tra của Cơ quan Thuế...
Top