Đại sứ Nhật Bản tại VN Norio Hattori
Hiện đang có một làn sóng đầu tư mạnh mẽ từ Nhật Bản vào VN do môi trường đầu tư được cải thiện nhanh chóng. Đại sứ Nhật Bản tại VN Norio Hattori đã có cuộc trao đổi xung quanh vấn đề này.
* Ông đã làm Đại sứ Nhật Bản tại VN được gần 3 năm, vậy ông đánh giá như thế nào về quan hệ giữa VN và Nhật Bản trong những năm qua?
- Trước hết phải nói rằng tôi là một đại sứ Nhật Bản rất may mắn được làm việc tại VN tại thời điểm quan hệ giữa hai nước đã rất chín muồi. Hai nước chúng ta đã phải mất cả thập kỷ để tăng cường mối quan hệ đó. Tất nhiên mối quan hệ tốt đẹp hiện nay dựa trên kết quả làm việc của các vị tiền nhiệm của tôi và của các quan chức Chính phủ VN.
Do vậy thành quả này không phải chỉ của riêng tôi mà của cả nhiều người khác. Có thể nói hai nước chúng ta đang ở trong một giai đoạn quan hệ tốt đẹp nhất vì lợi ích của cả hai nước. Mối quan hệ này được xây dựng trên cơ sở lợi ích của hai nước không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà cả chính trị, an ninh do sự tương đồng về văn hoá VN - Nhật Bản.
* Trong nhiệm kỳ công tác của ông quan hệ song phương đã có bước tiến lớn, bằng chứng là hai nước ký được hàng loạt hiệp định như Sáng kiến chung VN - Nhật Bản, Hiệp định bảo hộ đầu tư... Ông nghĩ như thế nào về “làn sóng đầu tư Nhật Bản” vào VN hiện nay?
- Tôi rất tự hào với những điều đã đạt được trong lĩnh vực kinh tế. Hai nước đã ký được Sáng kiến chung nhằm cải thiện môi trường đầu tư ở VN. Sáng kiến này tạo ra một khuôn khổ rất quan trọng để những biện pháp cụ thể được thực hiện nhằm cải thiện môi trường đầu tư ở VN.
Tất nhiên Chính phủ Nhật Bản đã cam kết ủng hộ bằng cách cung cấp nhiều viện trợ ODA cho VN. Trong hai năm qua kể từ khi bắt đầu sáng kiến này, tôi rất hài lòng nhận thấy sáng kiến đã mang lại kết quả to lớn hơn cả sự mong đợi. Phía VN đã rất nghiêm túc thực hiện những điều đã cam kết. Điều này đến nay chưa có nước nào ngoài VN làm được.
Tất nhiên Chính phủ của các bạn làm điều này là vì lợi ích của VN nhưng đó là một thành tựu rất lớn. Đây là làn sóng đầu tư lớn nhất của Nhật Bản kể từ 3 năm qua, và đặc biệt là trong vài tháng qua chúng ta đã chứng kiến sự tăng rất nhanh cả về số lượng và giá trị đầu tư từ Nhật Bản vào VN.
Nguyên nhân thì có nhiều nhưng trước hết là do môi trường đầu tư ở VN đã được cải thiện rất rõ ràng. Thứ hai là do nền kinh tế trong nước của Nhật Bản đã lấy lại được đà tăng trưởng.
Các thống kê mới nhất cho thấy trong thời gian qua kinh tế Nhật Bản đã phục hồi. Tôi tin rằng xu hướng này sẽ còn tiếp tục tăng trưởng hơn nữa dẫn đến phía Nhật Bản có nhu cầu ngày càng tăng về nơi đầu tư an toàn hơn, đặc biệt là ở châu Á.
Đúng là có nhiều công ty Nhật Bản không muốn đầu tư vào Trung Quốc, họ muốn đầu tư vào Thái Lan và các nước khác. VN ngày nay được coi là một điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất đối với các nhà đầu tư Nhật Bản. Nếu so với các nước châu Á khác thì sự rủi ro ở VN ít hơn so với các nước láng giềng. VN đã tạo được những điều kiện thuận lợi cơ bản để cho làn sóng đầu tư của Nhật Bản tiếp tục đổ vào.
* Ông vừa nói những điểm đến an toàn cho đầu tư. Thời gian qua, có nhiều công ty Nhật Bản đã đầu tư vào Trung Quốc nhưng sau đó lại chuyển hướng sang VN vì lý do rủi ro. Ông có thể nói rõ hơn?
- Đúng là cách đây mấy năm thì Trung Quốc là thị trường đầu tư số 1 của Nhật Bản và các nền kinh tế đã phát triển khác.
Tuy nhiên tại Trung Quốc, các nhà đầu tư Nhật Bản đang gặp phải những vấn đề rất nghiêm trọng. Một trong những vấn đề đó là các cuộc biểu tình chống Nhật khiến các nhà đầu tư Nhật Bản không yên tâm. Ngoài ra còn có vấn đề về đồng Nhân dân tệ tăng giá.
Trước đây, Chính phủ Trung Quốc đã duy trì tỷ giá hối đoái rất ổn định với đồng bản tệ nhưng vừa qua họ đã thay đổi chính sách đó. Mặc dù sự tăng giá đồng Nhân dân tệ vừa qua chưa cao nhưng người ta tin rằng thời gian tới đồng tiền Trung Quốc sẽ còn tăng giá hơn nữa. Đó là điều rủi ro rất lớn đối với đầu tư nước ngoài vào nước này.
Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác nữa làm cho thị trường đầu tư Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư Nhật Bản. Tôi không cho rằng tất cả các nhà đầu tư Nhật Bản sẽ đồng loạt ngừng đột ngột đầu tư vào Trung Quốc. Họ vẫn sẽ tiếp tục đầu tư vào Trung Quốc nhưng đồng thời lại đi tìm kiếm một vài thị trường đầu tư khác rẻ hơn, đỡ rủi ro hơn.
VN có thể được xếp đứng đầu trong số các điểm đến đầu tư tốt nhất đối với Nhật Bản. Các nhân tố như nguồn nhân lực, giá thành sản xuất, sự thân thiết và gần gũi về lối sống, nếp nghĩ của người Việt và người Nhật, v.v cho thấy thị trường đầu tư VN đều vượt trội.
Tôi cho rằng xu hướng này sẽ còn tiếp tục và sẽ còn nhiều công ty Nhật Bản từ Trung Quốc chuyển hướng đầu tư sang VN.
* Ông có thể đưa ra vài ví dụ về việc các công ty Nhật Bản chuyển hướng đầu tư từ Trung Quốc sang VN không?
- Tôi không có con số cụ thể nhưng có điều tôi muốn nói là khối lượng đầu tư của Nhật Bản vào Trung Quốc và vào VN rất khác nhau. Do vậy mặc dù có một số công ty chuyển hướng đầu tư sang VN nhưng khối lượng đầu tư của Nhật vào Trung Quốc cũng vẫn còn rất lớn.
Điều quan trọng ở đây là xu hướng. Đối với các nhà đầu tư Nhật Bản, môi trường đầu tư Trung Quốc đang ngày càng kém hấp dẫn trong khi đầu tư vào VN đang ngày càng hấp dẫn hơn. Đây mới là điều quan trọng. Tôi tin rằng trong vài năm tới sẽ có sự đầu tư rất lớn cả về số lượng lẫn giá trị từ Nhật Bản vào VN.
* Vừa qua, một số công ty như Cannon đã tăng đầu tư vốn vào VN, tìm cách giúp đỡ VN phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Tiếp xúc nhiều với các tổng giám đốc Nhật Bản, ông có thấy họ phàn nàn gì về môi trường đầu tư cũng như chất lượng nguồn nhân lực của VN?
- Đánh giá chung của các nhà đầu tư Nhật Bản về VN là rất tốt. Họ đánh giá cao về chất lượng lao động VN. Họ nói người VN rất thông minh, những người tốt nghiệp đại học đều có năng lực làm việc tốt.
Về mặt môi trường đầu tư tuy còn nhiều việc phía VN cần làm để hấp dẫn các nhà đầu tư Nhật hơn nữa. Chẳng hạn như VN cần phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ. Điều này rất quan trọng không chỉ đối với đầu tư nước ngoài mà còn đối với ngành công nghiệp trong nước. Một trong những điều quan trọng nhất đối với VN là phải phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ như thế nào để cải thiện cho chính nền kinh tế quốc dân.
Ngoài ra các thủ tục hải quan ở VN vẫn còn phiền hà. Nếu việc lưu thông hàng hóa và tiền tệ được thông thoáng sẽ đóng góp tốt hơn cho sự phát triển của kinh tế VN. Tất nhiên việc ngăn chặn buôn lậu, vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ, chống tham nhũng, tăng cường sự minh bạch, v.v. cũng rất cần thiết. Tôi biết Chính phủ VN hiện đang rất quyết tâm giải quyết các vấn đề nói trên.
(Theo Tiền Phong)
