Một cụ bà người Nhật 86 tuổi, từng là y tá trong Thế chiến II, trong lễ kỷ niệm kết thúc chiến tranh hôm qua.
Ít nhất hai thành viên nội các Nhật sẽ đánh dấu 60 năm ngày kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai bằng việc thăm ngôi đền chiến tranh ở Tokyo cùng dân chúng. Điều này chắc chắn khiến Trung Quốc và Hàn Quốc tức giận.
Tuy nhiên, Thủ tướng Koiumi được dự đoán là sẽ kiềm chế và không tới ngôi đền - nơi thờ hơn 2 triệu người Nhật chết trong chiến tranh, trong đó có cả những người là tội phạm chiến tranh.
Trong một văn bản công bố hôm qua, Thủ tướng Koiumi thừa nhận Nhật Bản "đã gây những thiệt hại và đau thương to lớn cho người dân nhiều nước, đặc biệt là các nước láng giềng châu Á, trong thời gian đô hộ và chiếm đóng".
"Chúng ta sẽ không bao giờ quên bài học đau đớn này của chiến tranh, và sẽ đóng góp cho hoà bình và thịnh vượng trên thế giới", ông viết thêm.
Thủ tướng Nhật đã có lời xin lỗi tương tự hồi tháng 4, tại Hội nghị thượng đỉnh các nước Á - Phi ở Jakarta, trong bối cảnh làn sóng bài Nhật dâng cao ở Trung Quốc.
Chính phủ Nhật hôm nay đề nghị người dân dành một phút cầu nguyện cho những người đã chết trong chiến tranh vào lúc 10h00 sáng. Lễ tưởng niệm chính thức tại Tokyo có sự hiện diện của Nhậto hoàng Akihito và các vị bộ trưởng.
Ngôi đền gây tranh cãi
60 năm kể từ khi cố Nhật hoàng Hirohito "chấp nhận điều không thể chấp nhận" bằng một tuyên bố bại trận, những ký ức cay đắng của cuộc chiến từng lấy đi sinh mạng nhiều triệu người châu Á và cuối cùng tàn phá Nhật Bản vẫn ám ảnh quốc đảo và những nước láng giềng.
Các cuộc thăm dò ở Nhật cho thấy dư luận chia rẽ sâu sắc về việc thủ tướng có nên đến thăm đền Yasukuni hay không.
"Cha ông tôi đã chiến đấu cho những gì tôi có hôm nay, nên mỗi năm tôi đều tới đền để tri ân", một sinh viên 16 tuổi tên là Shotaro Ottata, trên đầu quấn một dải băng in hình mặt trời mọc, nói.
Tuy thế, mẹ của Ottata không bằng lòng. "Mẹ tôi bảo chỗ này là nơi tô hồng cuộc chiến".
Hàng trăm người dân Nhật Bản ăn mặc trang trọng đã tới đền Yasukuni hôm qua, trong sự cảnh giới của cảnh sát. Lực lượng an ninh Nhật sẵn sàng ngăn chặn nguy cơ xung đột giữa các nhóm cánh hữu với những người phản đối chuyện thăm đền chiến tranh.
"Tôi khẩn cầu linh hồn những người đã khuất giúp sức để Nhật Bản có được tương lai tươi sáng", Mihoko Watanabe, 28 tuổi, người làm việc cho một ngôi đền khác, nói khi sau khi lễ ở Yasukuni.
"Rất nhiều người nước ngoài đến đây ... Thậm chí cả người Trung Quốc. Quả là lạ nếu (thủ tướng) Koizumi không được phép tới đây", cô nói.
Theo kết quả thăm dò dư luận do Mainichi tiến hành cuối tuần trươc, 43% số người được hỏi cho rằng cuộc chiến mà Nhật tiến hành chống Trung Quốc và Mỹ là sai lầm, trong khi 29% nói chiến tranh là không thể tránh khỏi. 26% cho biết họ không thể có câu trả lời và 2% không trả lời.
Cuộc tranh cãi trong dân chúng Nhật về việc thủ tướng có nên đi thăm đền hay không đang nóng lên, nhất là trước cuộc bầu cử ngày 9/11 sắp tới. Kể từ năm 2001, năm nào Koizumi cũng tới thăm Yasukuni, nhưng năm nay ông chưa tuyên bố là sẽ tới đó trong lễ kỷ niệm chiến tranh chấm dứt.
Việc Koiumi đi thăm đền được đánh giá là động thái nhằm tìm kiếm sự ủng hộ của các nhóm cựu chiến binh và thân nhân của họ, những người đã nhiệt tình ủng hộ Koiumi khi ông lên làm thủ tướng cách đây 4 năm.
(theo BBC, Reuters)
